میراث مکتوب- تالار فردوسی دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان سه شنبه ۲۸ اردیبهشت، مصادف با روز بزرگداشت خیام نیشابوری، روزی به یادماندنی را تجربه کرد و اساتید و دانشجویان کرسی ایرانشناسی و جمعی دیگر از دوستداران فرهنگ، هنر و ادبیات ایران، ساعاتی را در بزم شعر و موسیقی ایرانی گذراندند.
در آغاز این مراسم که «خداوندگاران شعر و سخن، بزرگداشت فردوسی و خیام» نام گرفته بود، سیدحسین طباطبایی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران پس از خوشامدگویی به حاضران علاقمند در جلسه و سپاس از کرسی ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان و به ویژه دکتر وارطان وسکانیان رئیس این کرسی به سبب مساعدت و همراهی در برگزاری این مراسم، با اشاره به برنامه «یک ماه با ادبیات کلاسیک ایران» که از اول اردیبهشت همزمان با روز بزرگداشت سعدی آغاز و با برگزاری نشست‌ها و برنامه‌های مختلف در حوزه ادبیات کلاسیک ایران تا پایان این ماه ادامه دارد، اظهار امیدواری کرد این برنامه با مشارکت و همراهی مراکز علمی، فرهنگی و ادبی ارمنستان به صورت سنتی سالانه ادامه یابد.
رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه به اختصار نکاتی را در اهمیت فردوسی و خیام، به منزله دو قله دست‌نیافتنی ادبیات ایران و چه‌بسا جهان، برشمرد.
طباطبایی فردوسی را به سبب نقش بی‌بدیلش در برقراری پیوند فرهنگی بین ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام و نیز حفظ و حراست از زبان فارسی واجد جایگاهی منحصر به فرد در تاریخ ایران دانست که ایرانیان علاوه بر زبان فارسی، حفظ و ماندگاری بسیاری از سنت‌های دیرین ملی خود را وامدار اویند.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ادامه خیام را بی‌تردید جهانی‌ترین شاعر ایرانی و یکی از مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین شاعران ادبیات جهان دانست که دامنه محبوبیت‌اش مرزها را درنوردیده و گواه روشن آن ترجمه رباعیات وی به بسیاری از زبان‌های دنیاست.
طاطبایی در ادامه به تشریح وجوه سه گانه علمی، ادبی و اندیشگی خیام پرداخت. شخصیت بی‌نظیر علمی‌اش از او دانشمندی بزرگ در تاریخ ایران و اسلام و حتی جهان ساخته‌است به نحوی که ابداعات وی در ریاضیات و به‌ویژه نجوم که منجر به تدوین دقیق‌ترین تقویم خورشیدی گردید، نشان از نبوغ بی‌مانند وی دارد. در ادبیات به کمال رساننده رباعی در شعر فارسی است و شاهکار ماندگارش، رباعیات، برجسته‌ترین نمونه از شعر سهل و ممتنع در ادبیات ایرانی است که در قالب ابیاتی در ظاهر ساده، عمیق‌ترین معانی و مفاهیم را بیان کرده‌است. وی در عالم اندیشه، متفکری بزرگ است که با بازگویی هنرمندانه پرسش‌های ازلی آدمی، نظریه‌پرداز مفهوم زیستن در اکنون است که خود موضوع بحث و تامل اهالی اندیشه در طول تاریخ پس از خود گردیده‌است.
رایزن فرهنگی کشورمان سخنان خود را با قرائت چند رباعی از خیام نیشابوری به پایان رساند.
دکتر وارطان وسکانیان رئیس کرسی ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان سخنران بعدی این مراسم بود که با تشکر از رایزنی فرهنگی به سبب ابتکار برگزاری برنامه «یک ماه با ادبیات کلاسیک ایران در ارمنستان» زمینه توجه بیشتر جامعه علمی و فرهنگی ارمنی را به میراث ارزشمند ادبیات ایران فراهم کرده‌است، به بیان نکاتی در اهمیت فردوسی و خیام در شکل دادن هویت ایرانی پرداخت.
وسکانیان تشخّص هویت ایرانی و استقلال آن که حتی در تقویم هجری شمسی نیز متجلی شده‌است را از ویژگی‌های تمدن ایرانی دانست که قوام و دوام آن بر تلاش و نبوغ بزرگانی چون خیام و فردوسی متکی است.
رئیس کرسی ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان با اشاره به ترجمه‌های صورت‌گرفته و از شاهکارهای فردوسی و خیام، این دو قله رفیع ادبیات فارسی را چهره‌هایی محبوب و شناخته‌شده برای ارمنیان دانست که حتی در آثار ملی و فولکلور آنها نیز نشانه‌هایی اشکار از آنها به چشم می خورد.
آرکمنیک نیکوغوسیان ادیب و شاهنامه‌پژوه و برنده جایزه معتبر ادبی موسس خورناتسی در سال ۲۰۱۷ سخنران بعدی این برنامه بود که به تفصیل به بیان ارزش‌های ادبی شاهنامه به منزله یکی از شکوهمندترین آثار حماسی در تاریخ ادبیات جهان پرداخت.
وی با ارج نهادن به فعالیت‌های رایزنی فرهنگی ایران در ارمنستان که طی سال‌های فعالیت خود در ترجمه آثار ارزشمند ادبی کوشیده است، استمرار این روند را در گسترش شناخت جامعه علمی و ادبی ارمنستان از فرهنگ، تاریخ و ادبیات ایران موثر دانست.
لئون بلبولیان مترجم رباعیات خیام به زبان ارمنی سخنران بعدی این مراسم بود که به اختصار پیرامون ترجمه‌های انجام‌شده از رباعیات خیام به ارمنی و چرایی ترجمه‌ای جدید از آن که توسط خود وی صورت پذیرفته‌است سخن گفت و نمونه‌هایی از ترجمه خود را قرائت کرد.
دکتر گئورگ گئورگیان استاد ادبیات فارسی در کرسی ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان آخرین سخنران این مراسم بود. وی فردوسی و خیام را نمایندگان شایسته فرهنگ اصیل ایرانی و از برجسته‌ترین شاعران سبک خراسانی دانست که به عنوان مهم‌ترین و جریان‌سازترین سبک ادبی در ادبیات فارسی شناخته می‌شود.
پس از پایان بخش علمی برنامه «خداوندگاران شعر و سخن»، بخش هنری این برنامه با دکلمه فرازهایی از شاهنامه فردوسی توسط خانم آیدا آساطوریان صداپیشه و مجری معروف ارمنی آغاز شد.
و در ادامه گروه موسیقی ارمنی حِکیمیان به اجرای قطعاتی ایرانی با سازهای قانون و دودوک پرداختند که مورد توجه ویژه حضار قرار گرفت.
معرفی برگزیدگان مسابقه شعرخوانی کلاسیک فارسی بخش پایانی عصر دل‌انگیز شعر و موسیقی ایرانی در قلب شهر ایروان بود. بخشی که البته جمع زیادی از دانشجویان حاضر در تالار فردوسی دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان برای آن لحظه‌شماری می کردند.
در ابتدای این بخش از برنامه سیدحسین طباطبایی رایزنی فرهنگی کشورمان در ارمنستان به اختصار توضیحاتی در خصوص نحوه برگزاری این مسابقه و آثار دریافتی از سوی دانشجویان و دیگر علاقمندان پرداخت.
رایزن فرهنگی کشورمان استقبال دانشجویان از این مسابقه را با توجه به ایام امتحانات خوب و شایان تقدیر دانست و با توجه به کیفیت خوب آثار ارسالی، که قضاوت در خصوص انتخاب آثار برگزیده را دشوار ساخته‌بود، لحن خوانش اشعار و درستی خوانش آنها را به عنوان دو معیار اصلی داوری آثار شرکت کننده در مسابقه معرفی کرد.
طباطبائی با تمجید از همه شرکت‌کنندگان در این رقابت جالب، اظهار امیدواری کرد تا با آغاز دوره‌های دانش‌افزایی در ایران پس از رفع بلای کرونا، زمینه حضور آنان در این دوره‌ها فراهم گردد.
در ادامه نفرات برتر مسابقه شعرخوانی کلاسیک فارسی لوح تقدیر رایزنی فرهنگی و جایزه خود، اشتراک رایگان یکساله اپلیکیشن کتاب الکترونیکی طاقچه – که توسط بنیاد سعدی تامین شده بود – را از رایزن فرهنگی کشورمان در ارمنستان دریافت کردند.
ضمنا گواهینامه شرکت در اولین مسابقه شعرخوانی کلاسیک فارسی نیز به تمام شرکت‌کنندگان در این رقابت اعطاء گردید.
گفتنی است در این رقابت سه نفر مقام اول، دو نفر مقام دوم و دو نفر مقام سوم را کسب کردند.
دانشگاه دولتی ایروان با کسب دو مقام اول، دو مقام دوم و یک مقام سوم بهترین نتیجه را در بین دانشگاه‌های ارمنستان کسب کرد و دانشگاه بریوسف با یک مقام اولی و دانشگاه روسی ارمنی با یک مقام سومی در رده های بعدی قرار گرفتند.
در این مسابقه دو دانش آموز از مدارس شماره ۶ و ۱۷۶ ایروان نیز شرکت کرده‌بودند که ضمن تقدیر از آنان، به هر دو آنها گواهی شرکت در این رقابت و هدیه‌ای از سوی رایزنی فرهنگی اعطاء شد.
استقبال از این برنامه و حضور انبوه دانشجویان و دیگر علاقمندان به ویژه با توجه به قرار داشتن در فصل امتحانات شایان توجه بود.
بازخوردهای برنامه به ویژه مسابقه شعرخوانی کلاسیک فارسی در شبکه‌های اجتماعی نیز نشان از جذابیت و اثربخشی برنامه‌هایی از این دست و تاثیر آن در تشویق دانشجویان دارد.
رایزنی فرهنگی تهیه مستندی ویدئویی از این برنامه را در دست انجام دارد که به محض آماده شدن در کانال یوتیوب رایزنی بارگزاری خواهد شد.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسۀ فرهنگی شهر کتاب