میراث مکتوب- همایش ملی بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی (شیخ اشراق) به همت ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، استانداری زنجان، فرمانداری شهرستان خدابنده و شورای شهر سهرورد، با حضور پرشمار استادان فلسفه و عرفان اسلامی و مدیران عالی استانی، چهارشنبه هشتم مردادماه در شهر تاریخی سهرورد برگزار شد.
در ابتدای این مراسم محسن صادقی استاندار زنجان پیام رئیس جمهور دکتر مسعود پزشکیان به این همایش را برای حاضران قرائت کرد.
متن این پیام به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
سرزمین ما گاهواره اندیشه و خاستگاه حقیقت جویی است. با چنین خصیصه ای اندیشمندان ایرانی با حفظ میراث نیکوی پیشینیان خود با معنویت اسلامی به این میراث ارتقا و تعالی بخشیده اند. یکی از این چهره های درخشان آسمان حکمت و معرفت ایران شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی است. سهروردی جانی عاشق برای رسیدن به حقیقت داشت. او در روزگاری پرآشوب می زیست و برای زیست بهتر به راه حلی نیکو رسید. شیخ دریافت خرد و ایمان دو بال برای بشر هستند که در غیاب یکی نمی توان با دیگری به سوی رشد و تعالی پر کشید. او خرد و استدلال فلسفی را با نور ایمان و سلوک عرفانی در آمیخت و حکمت خسروانی را بازآفرینی کرد. او جان خویش را با جهان اشراق پیوند داد و در جهان دل مشغول به ظواهر و ستیز ظاهر گرایان با یکدیگر بانگ بیداری برای باطن جانهای شیفته حقیقت سر داد. گویی پیام او صور اسرافیلی برای رستخیز ایرانیان شد. از همین رو سهروردی را نه تنها حکیمی در زمره فلاسفه که پیام آوری در مسیر بیداری انسان باید شناخت؛ حکیمی که نه بر خرد آنچنان تکیه کرد که پای استدلالش چوبین شود و نه چندان از فلسفه دوری گزید که پیامش از خرد تهی شود. او غبار از آینه روح زدود و آفاق جدیدی در ساحت اندیشه گشود.
پیام سهروردی نه تنها برای معاصرانش حکم داروی شفابخش داشت که نیاز زمانه ما نیز هست. در جهانی که در هیاهوی مادیت تهی از معنا می زیست، بازگشت به اندیشه سهروردی نه ارتجاع که گامی در مسیر رو به آینده است؛ آینده ای که بدون خرد و ایمان چون دوزخی سوزان است. همان دوزخی که امروز در غزه نمایان است.
این جانب ضمن پاسداشت کوشش برگزار کنندگان این آیین فاخر، بویژه اصحاب اندیشه و دانشگاهیان استان زنجان، امیدوارم این آیین تنها در یادکرد و بزرگداشت خلاصه نشود. مراسم و آیین‌هایی از این دست باید علاوه بر تجدید عهد با حکمت، انصاف، عدالت و حقیقت به بازاندیشی در این باره و آوردن چنین مفاهیمی به ساحت عمل منجر شود.
امید است که با تلاش روزافزون نهادها و مراکز علمی و فرهنگی ، آثار این حکیم شهید که جان در جوانی از کف داد، بیش از پیش به جامعه معرفی و ترویج شود. باشد که جان تشنه جامعه ایران از این نشئه معنوی و علمی سیراب گردد.
از درگاه یزدان پاک سربلندی ایران عزیز و توفیق روزافزون فرزندان این مرز و بوم را که در راه سرافرازی آن می‌کوشند، خواهانیم.
شهر سهرورد؛ قطب حکمت و احیای هویت تمدنی ایران
در ادامه عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ایراد سخن پرداخت. او اظهار کرد: شیخ اشراق مکتبی مستقل، ریشه‌دار و ابتکاری بنیان نهاد. او با پشتوانه‌ای از فلسفه مشاء، عرفان عملی، علوم دینی و کشف و شهود شخصی، مکتب نور را به‌وجود آورد که ساختاری منسجم، روشمند و الهام‌گرفته از آیات قرآن، به‌ویژه آیه نور دارد.
او سه پیشنهاد مهم برای احیای جایگاه سهرورد و گسترش میراث شیخ اشراق ارائه داد و گفت: تدوین سند گردشگری با محوریت حکمت ایرانی-اسلامی در استان زنجان، تکمیل طرح جاده حکمت «حکمت» از سهرورد به همدان و تأسیس بنیاد ملی و بین‌المللی شیخ اشراق به‌صورت مردمی و نخبگانی با جدیت از سوی نهادهای مسئول درحال پیگیری است.
خسروپناه با اشاره به ظرفیت علمی، تاریخی و طبیعی شهر سهرورد تصریح کرد: این شهر می‌تواند به یکی از قطب‌های حکمت، گردشگری فرهنگی و احیای هویت تمدنی ایران تبدیل شود. نسل جوان باید بداند که نام شیخ اشراق نه‌تنها در جهان اسلام بلکه در مراکز فلسفی شرق و غرب جهان نیز با احترام و تحسین یاد می‌شود.
مطالعات سهروردی پژوهی؛ نیازمند تجمیع و کاوش بیشتر
در بخش دیگری از این رویداد، کاوه خورابه معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر بر ضرورت تجمیع مطالعات سهروردی پژوهی و کاوش در آثار و ناگفته‌های پیرامون این شخصیت بزرگ تاکید کرد و گفت: ناگفته‌های زیادی پیرامون این شخصیت بزرگ بر زمین مانده است.
وی با بیان اینکه سهروردی گذرگاهی است که از طریق آن می‌توان جریان‌های فکری را بار دیگر با اندیشه‌های ایران باستان، هند، یونان و سایر تمدن‌ها آشتی داد، افزود: وقتی از ایران صحبت می‌کنیم، از خردی سخن می‌گوییم که تا به امروز جاری است و در تمام لحظات حساس زیست فرهنگی ما از سیاست تا هنر به کار می‌آید.
خورابه، نور را مفهومی کلیدی در اندیشه سهروردی دانست و تصریح کرد: نور در سه مقطع اساسی، دین زرتشتی، مهرپرستی و اسلام، خود را بر ما ظاهر می‌کند و در نهایت در اندیشه سهروردی اساس یک حکمت تاثیرگذار تاریخی قرار می‌گیرد. در حقیقت سهروردی در برابر ناملایمات و ظلمات فکری، نور حقیقت و اندیشه ورزی را احیا کرد.
سخنرانی استادان و پژوهشگران حکمت اسلامی
در ادامه این آیین ملی، نجفقلی حبیبی؛ سهروردی پژوهش و رئیس سابق دانشگاه علامه طباطبائی، حکمت الله ملاصالحی؛ استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران، منوچهر صدوقی سها مدرس و پژوهشگر حکمت و عرفان اسلامی، انشاءالله رحمتی؛ سهروردی پژوه و عضو شورای مشاوران علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و محمد جواد حق‌شناس؛ مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره اندیشه و آثار شیخ شهاب الدین سهروردی به ایراد سخن پرداختند.
گردشگری با محوریت مشاهیر و مفاخر
سید محمد اسماعیل اعلایی فرماندار خدابنده نیز در بخش پایانی این آیین گفت: شهر تاریخی سهرورد ظرفیت قابل توجهی در گردشگری با محوریت مشاهیر و مفاخر دارد و توجه ویژه به آن می‌تواند زمینه توسعه کم‌نظیر شهرستان خدابنده را نیز فراهم آورد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری فرهنگی و طبیعی خدابنده از جمله مسجد جامع تاریخی سجاس، بقعه قیدار نبی، مجموعه غار کتله‌خور و زرین غار بر لزوم توجه ویژه به مقوله گردشگری مشاهیر و مفاخر و برنامه‌ریزی به منظور بهره‌برداری از این فرصت‌ها تاکید کرد.
در پایان این همایش ملی، از استادان و پژوهشگران برجسته کشور در حوزه سهروردی پژوهی، با لوح تقدیری از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاداسلامی و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی قدردانی شد.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی