میراث مکتوب – پژوهشکدۀ زبان و ادبیات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دورۀ آموزشی «تصحیح متون انتقادی فارسی (بر بنیاد شاهنامه و دیوان حافظ)» را برگزار می‌کند
.
اهمیت و ضرورت تصحیح نسخ خطی که سند هویت ملی ما ایرانیان است برکسی پوشیده نیست . دست یابی به ادبیات غنی کهن ایران زمین نقش ویژه ای در ارتقای دانش امروز ما خواهد داشت. از این رو فراگیری شیوه علمی تصحیح متن برای دانشجویان و علاقه مندان می تواند خلاء موجود در زمینه تصحیح روشمند متون کهن را پر کند. اکنون مهم‌ترین مشکلات تصحیح متون عدم دستیابی به نسخه‌ها و ناشر و … نیست. گرچه اینها نیز معضلاتی است که باید رفع شود، اما مهم‌تر و خطیرتر از آن نبود دانش و عدم آگاهی از مبانی علمی تصحیح متن و در محدوده‌ای وسیع‌تر بی‌دانشی نسبت به مباحث فنی کشف وثاقت متون و ارزیابی اصالت متن است . تصحیح متن تنها مقابله چند نسخه و ذکر نسخه‌بدل و افزودن چند یادداشت معمولی با عنوان تعلیقات، به پایان متن نیست. بسیاری از مباحث نظری تصحیح متون متأسفانه برای خیلی از افراد که تصور می‌شود با تصحیح متون کهن باید آشنایی عمیق‌تری داشته باشند هم شناخته‌شده نیست
این دوره آموزشی با هدف آموزش دقیق و اصولی روش تصحیح متن در قالب سرفصل های ذیل برگزار می شود:
جلسه اول: شرح مفاهیم کلیدی تصحیح انتقادی متن همراه با ارائهٔ تصاویر نسخه‌های خطی، از آن جمله: تصحیح؛ تصحیح انتقادی؛ نسخهٔ خطی؛ نسخه‌بدل؛ انجامه؛ رکابه؛ تصحیح مبتنی بر نسخهٔ اساس؛ تصحیح التقاطی؛ تصحیح قیاسی؛ مفهومِ «ضبط دشوارتر برتر است» و جز آنها
جلسه دوم:1. تاریخچهٔ تصحیح انتقادی متون در کشورهای غر بی و ایران؛2. خط‌شناسی، به ویژه نسخ و نستعلیق
جلسه سوم: مراحل مختلف تصحیح انتقادی متن: 1. انتخاب متن؛ 2. بررسی فهرست‌های نسخه‌های خطی و شناسایی همهٔ نسخه‌های موجود از متن مذکور در کتابخانه‌های ایران و خارج از ایران؛ 3. انتخاب کهن‌ترین و معتبرترین نسخه‌ها برای تصحیح؛ 4. انتخاب نسخهٔ اساس تصحیح؛ 5. تعیین ترتیب نسخه‌های دیگر، بازهم بر اساس قدمت و اعتبار آنها؛ 6. انتخاب نشان اختصاری گویا برای هر نسخه؛ 7. نگارش یا تایپ نسخهٔ اساس؛ 7. مقابلهٔ نسخه‌های دیگر با نسخهٔ اساس و تعیین متن اصلی؛ 8. ثبت اختلاف‌های ریز و درشت نسخه‌ها (نسخهبدلها) در پانوشت به همان ترتیب تعیین‌شده؛ 9. نگارش مقدمه در معرفی نسخه‌ها و ویژگیهای زبانی متن؛ 10. نگارش یادداشت‌ها (تعلیقات) در شرح بخش‌های دشوار متن و توضیح چرایی و چگونگی گزینش ضبط‌های نسخه‌ها؛ 11. تدوین واژه‌نامه و نمایهٔ نام‌های خاص
جلسه چهارم: شیوه‌های تصحیح انتقادی متن: 1. تصحیح انتقادی مبتنی بر نسخهٔ اساس؛ 2. تصحیح التقاطی؛ 3. تصحیح تک‌نسخه
جلسه پنجم: شیوه‌های ثبت نسخهبدلها در پانوشت همراه با ارائهٔ برخی نمونه‌ها از طریق رایانه (کارگاه عملی)
جلسه ششم: چگونگی تعیین تاریخ تقریبی متنی بدون سراینده و زمان تألیف آن براساس ویژگیهای زبانی آن؛ 2. تعیین تاریخ تقریبی نسخه‌ای بدون نام کاتب یا زمان کتابت، بر اساس رسم‌الخط نسخه.
جلسه هفتم: تحریرهای دوگانه یا چندگانهٔ یک متن و چگونگی تصحیح انتقادی آنها
جلسه هشتم: کارگاه آموزشی تصحیح متن بر اساس نسخه‌هایی که از طریق رایانه نمایش داده می‌شود
جلسه نهم: کارگاه آموزشی تصحیح متن بر اساس نسخه‌هایی که از طریق رایانه نمایش داده می‌شود
جلسه دهم: تعیین بخشی از یک متن کهن فارسی و عرضهٔ نسخه‌های آن به کارآموزان تا بر اساس آموزشهای داده‌شده، خود آن را تصحیح انتقادی کنند. در پایان برگه‌های آزمون تصحیح و اشکالات اساسی آنها در کلاس طرح و بررسی خواهند شد.
این کارگاه توسط جناب آقای دکتر ابوالفضل خطیبی (عضو هیأت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی) تدریس خواهدشد.
جامعه هدف و مخاطبان دوره: مصححان متون کهن، استادان و دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، به‌ویژه زبان و ادبیات فارسی و تاریخ
توانایی دانش پذیران پس از پایان دوره:افزایش دانش متن‌شناسی. کارآموزان با شیوه‌های مختلف تصحیح انتقادی متون فارسی و تاریخ تحولات زبان فارسی در طول تاریخ آشنا خواهند شد.
کارآموزان پس از کسب آموزشهای لازم در این دوره می‌توانند متون منظوم و منثور کهن را تصحیح انتقادی کنند
مدت زمان دوره:20 ساعت (10 جلسه)
روز برگزاری:دوشنبه ها
ساعت برگزاری:ازساعت 13تا 15
تاریخ شروع دوره:روز دوشنبه، 8 شهریورماه 95
برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.