بررسی روایت و بن‌مایه‌های داستانی در نفثه المصدور

میراث مکتوب – نفثه المصدور یکی از آثار مهم تاریخی، ادبی اوایل قرن هفتم هجری قمری است. شهاب‌الدین محمد خرندزی زیدری نسوی در سال ۶۲۸ (ه.ق) – چهار سال پس از مرگ سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه- این اثر را به منظور شرح مصایب خود در زمان ملازمت و پس از مفارقت از سلطان، خطاب به یکی از متنفذین دیار خود نوشته است. اگرچه نویسنده اثر قصد داستان‌گویی نداشته؛ اما ترتیب انتخاب ماجراها، نظمی علی و معلولی به همراه بن مایه‌های روایی را به وجود آورده است.
پرسش اساسی پژوهش این است که آیا می توان نفثه المصدور را یک اثر روایی با بن مایه های داستانی دانست؟ برای پاسخ به این پرسش، با واکاوی روایت نفثهالمصدور تلاش شده است، تا آن را از منظر جنبه‌های روایت و تطبیق چهار مقوله مبانی روایت، کانونی شدگی، زاویه دید و گفتمان روایی- به منظور محدود شدن در حد یک مقاله- مورد بررسی قرار دهیم .
استفاده از چارچوب روایت در نفثه المصدور نشان می دهد، اگر چه نویسنده قصد داستان گویی نداشته است، اما در پس آرایه های متعدد و نثر مصنوع این اثر، بن مایه های داستانی وجود دارد.
با بسط این روش، و توسع در به کارگیری عناصر داستانیِ امروز در آثار تاریخی ادبی کهن، – بخوبی – می توان این آثار را تحلیل و بخشی از جنبه های پنهان آنها را نشان داد.متن کامل مقاله «بررسی روایت و بن مایه های داستانی در نفثه المصدور» نوشته محمود رنجبر و دکتر محمدعلی خزانه دارلو را که در سال سیزدهم، شماره ۲۵، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ فصلنامه کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی منتشر شده است را در فایل پایین بخوانید.