میراث مکتوب – فصل‌های ده‌گانه این کتاب براساس مقاله‌های عرضه شده در دو سمپوزیومی است که در سال‌های 2009 و 2010 در مجموعه ایده ایران در لندن برگزار شد و هر دو به دوران اولیه اسلامی در تاریخ ایران می‌پرداخت.
استادانی چون مارزلف از گوتینگن آلمان، الگ گرابار از دانشگاه پرینستون، اندروپیکاک از دانشگاه سنت اندروز، لوئیز مارلو از کالج ولزلی، جاناتان بلوم از کالج بوستون و… در این مجلد حضور دارند. پرسش‌های زیادی درباره نخستین دوره اسلامی در تاریخ ایران همچنان مطرح و در برخی موارد محل مناقشه است؛ اینکه مردمان ایران شاهنشاهی چه واکنشی در برابر فتح مسلمانان داشتند؟ نخبگان موجود با چه سرعتی با وضع موجود کنار آمدند؟ روند تغییر دین از مزداپرستی/ آیین زرتشتی به اسلام چه فرآیندی داشت و مزداپرستان باقی‌مانده در برابر اسلام چه کردند؟ از سنت‌های فرهنگی پیشین ایران در ادبیات، هنر و معماری و در آداب اجتماعی و سیاسی چه مقدار باقی ماند و با ظهور دوباره در کسوت اسلامی در خلافت عباسیان و پایتخت‌های سلسله‌های مستقل ایرانی طاهریان، صفاریان و بوییان چه تحولاتی به خود دید؟ چرا زبان فارسی جدید در زمانی و در جایی و به‌نحوی ظهور کرد، در حالی که در اکثر نقاط امپراتوری اسلامی زبان‌های رایج پیش از اسلام جا به زبان عربی داده بودند؟ مقالات ارائه‌شده در این کتاب به موضوعاتی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و دینی این دوره می‌پردازند و این موارد و موارد دیگری را روشن می‌کنند و امکان آن را می‌دهند که درکی متنوع‌تر از تحولات سیاسی، هنری، دینی و ادبی آن دوران کسب کنیم.
خلاصه‌ای از برخی مقالات:
در دومین مقاله از این کتاب، نویسنده نگاهی دقیق انداخته به برخی داستان‌های دورۀ اسلامی و همچنین شخصیت‌هایی مرتبط با آن مفاهیم اخلاقی که در نهایت به سنت‌های پیش از اسلام پیوند می‌خورد. توجه نویسنده در این مقاله به موجودات قصه‌های عامیانه است که برآیندی استعاری از ارزش‌های اخلاقی ناظر بر خوب و بد و زیبا هستند.
نتیجه‌ای که اُلگ گرابار از مقاله‌اش با عنوان «هنر ایرانی در اواخر عهد باستان» به دست می‌آورد این است که هنرهای جایی که می‌توان در فاصلۀ تقریباً اواخر قرن ششم تا قرن دهم ایران‌اش خواند، از روی ویژگی‌های آنچه در سراسر اوراسیا اواخر عهد باستان نامیده می‌شود، خیلی بهتر می‌توان تعریف کرد یا توضیح داد تا به عنوان نمایش مقصود و هویت ایرانی موجود یا اخیراً ساخته شده. همچنین وی تلاش کرده نشان دهد بی‌توازنی و خلأ در اطلاعات ما و نقایش روش‌شناختی بعدی در تفکر پژوهشی ممکن است تا حدی مسبب دشواری‌هایی باشد که در بررسی این قرن‌ها با آنها روبرو می‌شویم.
در مقالۀ «نخستین مورخان فارسی‌زبان و … » نویسنده با بررسی بعضی آثار عمدۀ تاریخی نوشته‌شده در دورۀ به اصطلاح «میان‌پردۀ ایرانی» تعابیر و کارکردهای مختلف تاریخ ایران باستان را آشکار کرده است. نخستین مورخان ایرانی در این مقاله محدود به فارسی‌نویسان نیست، بلکه دربردارندۀ همۀ آنهایی است که به عربی می‌نوشتند و ایرانی‌تبار بودند. این قضیه تا اوایل قرن دوازدهم پیگیری شده است؛ زیرا غیر از مورد بلعمی، نخستین شکوفایی تاریخ‌نگاری به زبان فارسی نه در عهد سلسله‌های ایرانی‌تبار قرن دهم، بلکه در زمان جانشینان ترک آنها رخ داد. با این حال این بدان معنی نیست که این ترکان به میراث ایران پیش از اسلام علاقه‌ای نداشتند، بلکه برعکس آن درست است.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
. 1سامانیان: نخستین سلسلۀ دورۀ اسلامی در آسیای مرکزی / لوک تردول
. 2خوب، بد، زیبا: بقای مفاهیم اخلاقی ایران باستان در قصه‌های عامیانۀ فارسی بعد از اسلام/ اولریش مارزلف
. 3هنر ایرانی اواخر عهد باستان/ اُلگ گرابار
. 4آیا سندبادنامه افسانۀ آفرینش زروانی است؟/ محسن ذاکری
. 5نخستین مورخان فارسی‌زبان و میراث ایرانی پیش از اسلام/ اندرو پیکاک
. 6اندرزنامه در ایران قرن دهم و اوایل قرن یازدهم و نثر فارسی قدیم/ لوئیز مارلو
. 7نمایش قدرت در هنر و معماری ایران اوایل دورۀ اسلامی/ جاناتان بلوم
. 8کاخ بلند قابوس بن وشمگیر/ ملانی میکائیلیدیس
. 9اقتدار و هویت در کتاب‌های پهلوی/ آلن ویلیامز
. 10ایدۀ ایران در سرزمین‌های آل بویه/ روی پرویز متحده
اختصارات
کتاب‌شناسی / انگلیسی
کتاب‌نامه / فارسی و عربی
هرتسیگ، ادموند، استوارت، سارا، ایران در نخستین سده های اسلامی، ترجمه: کاظم فیروزمند، تهران، مرکز، 10+230 صفحه، شمارگان: 1600 نسخه، بها: 148000 ریال، 1394.
منبع: کتابخانۀ تخصصی ادبیات