میراث مکتوب- نود و پنجمین فصلنامه تخصصی کتابشناسی و نشخهشناسی اسلامی «میراث شهاب» منتشر شد. در این شماره نامههای علینقی منزوی و آیتالله مرعشی نجفی منتشر شده است.
در بخش اسناد و مکتوبات، «دستنوشتههای اندر باب کتاب» به قلم سید محمود مرعشی، منتشر شده است. مرعشی نجفی در چکیده نوشتۀ خود آورده است: «این مقاله مجموعهای است از نامههای علینقی منزوی فرزند شیخ آقا بزرگ تهرانی خطاب به آیتالله سیدشهابالدین مرعشی نجفی و پاسخ ایشان به آنها. بیشتر این نامهها با تلاش علمی شیخ آقابزرگ تهرانی به ویژه کتاب «الذریعة»، و گاه به مشکلات شخصی یا کتابهای تازه منتشر شده ارتباط دارد. این نامهها بخشی از تاریخ حوزههای علمیه و پژوهشگاهی کتابشناسانه در قرن چهاردهمین را تشکیل میدهد».
محمود مرعشی نجفی در این مقاله متن ۱۱ نامه از آیتالله مرعشی نجفی و تصویر برخی از آنها خطاب به علینقی منزوی و متن ۱۰ نامه از منزوی به مرحوم والد خود را به چاپ رسانده است. نامههای استاد منزوی بخط وی در کتاب «نامههای ناموران» صفحات (۵۲۸ تا ۵۳۷) درج شده و نامههای مرحوم آقا به وی به وسیلۀ آقای علی محمدی در فصلنامۀ (کرانه) سال اول، شماره دوم، تابستان ۱۳۷۳، صفحات ۹۷ الی ۱۰۵ به چاپ رسیده است.
یکی از نامههای علینقی منزوی بدین صورت است:
بسمه تعالی
حضرت آیةالله نجفی دام ظله العالی.
پس از عرض سلام و اظهار مراتب ارادتمندی؛ به اطلاع آن پدر روحانی عالی مقام میرساند که در شب ۱۶ جمادی الاولی از طرف سازمان جهنمی امنیت به خانه حقیر ریخته هر چه خواستند کردهاند، و کارهای علمی مرا درهم و برهم ساختند و چون من دیگر تحمل شکنجههای جسمی و روحی که در سال ۳۹-۴۰ چشیدم، در خویش ندیدم، متواری گردیدم. و بعداً بوسیلۀ کتابخانه مجلس شنیدم که مرا متهم کردند که یک عرب مصری در خانه بوده، در صورتیکه این اتهام عاری از حقیقت بوده و گویا در سفر اخیر من به نجف که بدیدار آیتالله خمینی رفتهام جاسوسان به سازمان بدگویی کرده باشند.
بهرحال در لحظات حساس، که از تمام حقوق و مقام صرفنظر کرده، اجبارا خاک وطن عزیز را ترک میکنم، از آن سرور معظم التماس دعا برای مراجعت سریع و واژگونی دستگاه استبداد خواهانم.
با تقدیم درخور فراوان، ارادتمند.
ع.منزوی
۴۵/۷/۱
در ادامۀ مطالعه این نشریه، مقالهای از محمدکاظم رحمتی با عنوان «ملاحظات و تصحیحات(۸)» به چاپ رسیده است. خوانندگان در ادامۀ مطالعه این فصلنامه و در بخش «شرححالنگاری»، «تحلیل و بررسی برخی از اشتباهات تاریخی محمدکاظم هزارجریبی استرآبادی» نوشتۀ علی قنبریان و علیرضا لیاقتی را از نظر میگذرانند.
در چکیدۀ این مقاله آمده است: «محمد کاظم بن محمد شفیع هزارجریبی استرآبادی از دانشمندان شیعی دورۀ سیزدهم معاصر با زند و قاجار است. دربارۀ برخی از ابعاد زندگینامۀ وی ابهاماتی وجود دارد. این ابهامات غالباً به علت عدم ضبط دقیق و فنی زندگینامه بزرگان و دانشمندان، از سوی فهرستنویسان و تراجمنگاران بوده است؛ بهطوری که به خاطر تشابه اسمی گاهی کتابها و رسالههای آنان به یکدیگر نسبت داده شده است». در این مقاله به شش نمونه از ابهاماتی که دربارۀ محمد کاظم هزارجریبی وجود دارد، پرداخته شده و با اسناد و مدارک تاریخی موارد ابهام، بررسی، تحلیل و تبیین شده است.
ابوالفضل حافظیان بابلی در بخش «نسخهشناسی» مطلبی با عنوان «در رثای نسخههای مقتول، مجروح و مقهور (۲)» را به رشتۀ تحریر درآورده است. همچنین در این بخش «شرحی نویافته بر تهذیب الاحکام شیخ الطائفه محمدبن حسن طوسی» به قلم سید محمود مرعشی نوشته شده است.
«تصحیح متن» و «قمشناسی» عنوان دو بخش پایانی فصلنامه «میراث شهاب» است. «قصیدۀ جندقیه» با تصحیح محمدحسین سلیمانی و مهدی قربانی و در بخش آخر مقالهای با عنوان «استاد حسن معمار قمی هنرمند برجسته روزگار قاجار» نوشته سید محسن محسنی به چاپ رسیده است. ترجمۀ عربی و انگلیسی چکیده مقالات نیز در اختیار خوانندگان قرار دارد.
نود و پنجمین شمارۀ فصلنامۀ « میراث شهاب» با مدیر مسئولی سیدمحمود مرعشی نجفی و با سردبیری محمود طیارمراغی منتشر شده است.
مریم مرادخانی