میراث مکتوب- با توجه به اینکه زبان فارسی سالها زبان رسمی و علمی هندوستان بوده است، شاعران و نویسندگان زیادی در تاریخ ادبیات هندوستان هستند که به زبان فارسی سروده و نوشتهاند. یکی از این افراد، «شیخ ناصرعلی سرهندی»، ملقب به «صائبای ثانی» و متخلص به علی از شاعران معروف پارسیگوی هند، در سده یازدهم هجری است. وی در میان شاعران پارسیگوی هند، از جمله سرآمدان است. ویژگی شعری او داشتن خیالات باریک و بسیار دقیق و دقت در یافتن مضمونهای تازه، دیریاب و داشتن زبان ساده متمایل به محاوره است.
ناصرعلی در قالب قصیده، غزل و مثنوی و رباعی طبعآزمایی کرده، در قصاید به مدح حاکمان پرداخته و غزلیات او بیانگر احوال عاطفی اوست. او پیوسته به ایران و زبان فارسی عشق میورزید و نسبت به حافظ اظهار ارادت میکرد.
«غزل فارسی در سرزمین پنجاب» (مطالعه ناصرعلی سرهندی) به زبان اردو «پنجاب مین فارسی غزل (بحواله ناصر علی سرهندی)» عنوان کتابی از محمد ایوبخان، از نویسندگان سرزمین پنجاب هندوستان و دارای مدرک دکتری ادبیات فارسی است که در آن غزلهای فارسی ناصرعلی سرهندی را مورد بحث و نظر قرار داده است.
متن کتاب «غزل فارسی در سرزمین پنجاب» که از طرف انتشارت «ایجوکیشنل پبلیکیشن هاوس، دهلی، هندوستان» به زبان اردو است، اما شعرها به زبان فارسی است.
این کتاب با بیت فارسی «علی امسال موقوف است سیرگلشن ایران/ چو داغ لاله دامنگیرِ دل شد، خاک پنجابم» شروع میشود و در ادامه پس از پیشگفتار نویسنده، به «غزل فارسی در سرزمین پنجاب» میپردازد. در ادامه ضمن معرفی «ناصرعلی سرهندی»، در دو بخش به «غزلسرایی ناصرعلی» و «موضوع غزلهای ناصرعلی» پرداخته است.
در ادامه این کتاب نویسنده عناصری چون «تصوف در غزلهای ناصرعلی» و «مجاز در غزلهای ناصرعلی» را مورد توجه قرار داده و سپس در بخشی با عنوان «بررسی فنی غزلهای ناصرعلی»، مواردی چون «اسلوب بیان»، «تشبیه»، «استعاره»، «تلیمح»، «تضاد»، «لف و نشر مرتب و غیر مرتب»، «تمثیل»، «رمز و کنایه»، «مراعاتالنّظیر»، «مبالغه» و این قبیل عناصر ادبی را در غزل ناصرعلی سرهندی بررسی و تحلیل کرده است.
نویسنده همچنین در بخشی با عنوان «ویژگیهای شعری»، به «وقت»، «فصاحت و بلاغت»، «مضمونآفرینی»، «تخیلآفرینی» و «تخیلهای بدیع» در غزلیات این شاعر پارسیگوی هندوستانی اشاره کرده است.
در پایان کتاب هم ضمن ارائه «کتابشناسی» ناصرعلی سرهندی، معرفی مختصری از نویسنده کتاب، محمد ایوبخان اضافه شده است.
لازم به ذکر است کتاب «غزل فارسی در سرزمین پنجاب» (مطالعه ناصرعلی سرهندی) نوشته محمد ایوبخان، برای اولین بار سال 2017 در هندوستان توسط انتشارات «ایجوکیشنل پبلیکیشن هاوس» منتشر شد.