میراث مکتوب – هشتمین شمارۀ دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران (سال چهارم، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 1394 – دوفصلنامۀ تاریخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی) به صاحب امتیازی مرکز پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.
در بخشی از سخن سردبیر این شماره از دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران می خوانیم: جهان امروز، جهان علم است و بشر بیش از هر زمان دیگری از دستاورد‌های علمی بهره می‌گیرد و در کنار آن از بلایایی که در اثر پیشرفت علم دامنگیر جامعۀ انسانی شده است رنج می برد. این شمشیر دولبه، شاید زمانی که جامعۀ انسانی به منزلگاه رستگاری برسد (اگر پیش از آن موجب نابودی خود نشود) تنها به تعالی و پیشرفت و همبستگی کمک کند. در زمان حاضر و در دنیای پر آشوبی که آرزوی صلح و برابری و برادری را شدیداً متزلزل کرده است، چگونگی به‌کارگیری علم است که تعیین کنندۀ تأثیر مثبت یا منفی آن بر زندگی انسان است. راه دور نرویم؛ جنگ های خانمان سوزی که اینجا و آنجا شاهدش هستیم یا تأثیر مخرب ابزارهای نوین ارتباط جمعی که به آرامش فردی و حریم خصوصی افراد لطمه می‌زند، مثال‌های عددی این امر نگرانی آورند. چگونگی به‌کارگیری علم عمدتاً تابع سیاست‌های راهبردی صاحبان قدرت و ثروت است. اما پدیدآورندگان علم هم در این میان می‌توانند نقش داشته باشند و دارند. انگیزۀ پرداختن به کار علمی، بر شیوۀ کار دانشمند و موضوع کارش و نتیجۀ آن اثر می‌گذارد. بررسی زندگی دانشمندان و ویژگی‌های کاری، اخلاقی و اجتماعی آنان می‌تواند در این زمینه آموختنی و رهگشا باشد. محمد بن موسی خوارزمی، ریاضیدان برجستۀ ایرانی که در قرن سوم هجری می‌زیست و پایه‌گذار علم جبر بود، در مقدمۀ کتابش، انواع دانشمندان را چنین ذکر کرده است: دانشمندان روزگاران گذشته، و اندیشمندان ملت های پیشین پیوسته سرگرم نگارش و تصنیف بوده اند، آنان به اندازۀ توانایی و بینش، برای مردم پس از خود، در انواع دانش و گزیده‌های فلسفه کتاب‌ها تألیف و تصنیف کرده اند، بدان امید که در دیگر سرای پاداشی یابند و در این جهان از آنان نام نیک بر جای ماند؛ نامی که تمام ثروت‌ها و پیرایه‌هایی که با زحمت و رنج بسیار به دست می آید در برابرش هیچ است، و برای رسیدن به آن، زحمت کشف رازهای دانش و دشواری حل مشکلات علمی آسان می‌نماید.
فهرست مقالات این شماره از دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران به شرح زیر است:
مقاله
سخن سردبیر: سيمای اخلاقی و اجتماعی دانشمند
ریاضیات محض در تمدن اسلامی/ یان پ. هوخندایک، ترجمۀ راضیه‌سادات موسوی
طبقه‌بندی گیاهان در آثار گیاه‌شناسی و پزشکی دورۀ اسلامی/ شمامه محمدی‌فر
گزارش ابن‌سینا از ابرنواختر 1006 میلادی/ ر. نویهویزر، ک. اریگ- اگرت، پ. کونیچ، ترجمۀ پویان رضوانی
یک روش درون‌یابی برای محاسبۀ مطالع مایل در دورۀ اسلامی/ جواد همدانی‌زاده، ترجمۀ آریان مولائیان
مثلثات کروی در زیج جامع کوشیار گیلانی/ جان لنارت برگرن، ترجمۀ محمد باقری و مرضیه شمس یوسفی
یادداشت‌های تاریخی
نسخه‌های خطی نجومی در گرجستان/ ترجمۀ فاطمه کیقبادی
معرّفی مجلۀ نظریات/ محمود شهیدی
مؤسسۀ تاریخ علوم عربی دانشگاه حلب/ محمد باهر
گزیدۀ کارنامۀ علمی دکتر مصطفی موالدی/ محمد باقری
یادنامه‌ها
میرزا عبدالغفار نجم‌الدوله/ سید امیر سادات‌موسوی
یادی از استاد محمدتقی مدرس رضوی/ غلامحسین صدری‌افشار
رسائل
رساله‌ای فارسی از مؤلفی ناشناس در اختصارات/ غلامحسین صدری‌افشار
رسالۀ نهایة الایضاح میرزا محمد علی قائنی/ محمدرضا عرشی
صاحب امتیاز: مرکز پژوهشی میراث مکتوب
مدیرمسئول: اکبر ایرانی
سردبیر: محمد باقری
ویراستار: غلامحسین صدری افشار
مدیر داخلی: حمید بهلول
علاقه مندان برای تهیۀ آثار ، منشورات و مجلات مرکز (آینه میراث، گزارش میراث و میراث علمی) می توانند با شمارۀ 66957889 و با دورنگار 66957889 واحد توزیع و فروش و یا با نشانی الکترونیکی forooshmiras@gmail.com تماس بگیرند.
