میراث مکتوب- سومین شمارۀ پیاپی فصلنامه الکترونیکی «گزارش ایرانشناسی»، بهار 1398، بر تارنمای بنیاد قرار گرفته است. اهم مطالب ارائه شده در این شماره، ارائۀ گزارشی از فعالیتهای سه ماهۀ بنیاد ایرانشناسی در حوزۀ دیدارها، همایشها، اقدامات واحد تحصیلات تکمیلی و شعب استانی، همچنین ارائۀ اخبار و رویدادهای مربوط به حوزۀ ایرانشناسی و مطالعات ایرانی (در سطح داخلی و خارجی) شامل: جغرافیا، طبیعت، کاوشها و کشفیات باستانشناسی، فرهنگ و هنر و حکمت و فلسفۀ ایرانی است.
در این شماره مصاحبههای ویژهای با امیرسرتیب دکتر محمدحسن نامی، عضو هیئت امنای بنیاد ایرانشناسی و دکتر محمود احمدی، عضو هیئت علمی گروه اقلیمشناسی دانشگاه شهید بهشتی ارائه شده و در بخش دیگری شرح مختصری از مناسبتها و آیین نوروزی و بهاری به همراه مختصری از تازههای نشر ایرانشناسی ارائه شده است.
اين فصلنامه که درگذشته در شکل و شمايل کتاب منتشر میشد، در فصل جديد انتشار دستخوش تغييرات اساسی شده است و در قالب فصلنامهای فرهنگی- خبری، به صورت منظم و الکترونيکی به نظر علاقهمندان خواهد رسيد. انعکاس کليه فعاليتهای علمی و پژوهشی و اجرايی بنیاد در هر شماره انجام خواهد شد و تمام سعی دستاندرکاران بر آن است تا مجلهای حاوی اطلاعات مفيد و بهروز از فعاليتهای ايرانشناسی- چه در داخل و چه در خارج از کشور- در دسترس علاقهمندان قرار گيرد.
کشور پهناور جمهوری اسلامی ایران که از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب دارای گونههای متنوعی از پدیدههای طبیعی و اقلیمی است، کشوری چهار فصل است و بواسطة تاریخ و تمدن چند هزار ساله به همان اندازه دارای تنوع در نژادها، زبانها و گویشها و آثار تاریخی و باستانی است. بههمین دلیل، تعدد موضوع برای پژوهش در حوزه ایرانشناسی بسیار است و اندکی غفلت و شتابزدگی در انتخاب، برنامهریزی و اجرای طرحهای پژوهشی در بنیاد ایرانشناسی میتواند این مؤسسه علمی و پژوهشی را از اهداف اصلی خود دور کند و ضمن تبدیل فعالیتهای آن به روزمرهگی و رفع تکلیف، آن را بسوی موازیکاری با سایر سازمانها سوق دهد.
همچنین با کمی دقت در حوزه فعالیت کشورهای غربی، بهسرعت متوجه این امر میشویم که کشورهایی که تاریخ آنها به زحمت به 200 سال میرسد، مشغول فعالیت در حوزه تولید و جعل تاریخ برای خود هستند و دریغ است که در چنین شرایطی ایران با داشتن تمدن چندین هزارساله، از شناخت سابقه خود و معرفی آن به جهانیان غافل بماند.
بنیاد ایرانشناسی نیز- به عنوان متولی پژوهش در حوزه شناخت ایران- عموماً این سئوال را به ذهن مخاطبان خود متبادر میسازد که، اساساً باید از کجا آغاز کند و به کجا برسد؟ چه چیز یا چیزهایی را از ایران باید بشناسد و چگونه آنها را به هموطنان و دیگر ملتها معرفی کند؟ اولویتهای اصلی آن در شناخت و شناساندن کدامیک از وجوه کشور عزیزمان ایران باید باشد؟ میتوان چنین نتیجهگیری کرد که نوع دیدگاه، عملکرد و سلیقة مدیران و برنامهریزان بنیاد ایرانشناسی میتواند تا حدود زیادی در رسیدن این بنیاد به اهداف عالی و نهایی خود کارساز باشد.
از مهمترین خلأهای موجود در زمینه ایرانشناسی، عدم تدوین تاریخ ایران بهدست ایرانیان و عدم سنجش و ارزیابی نقش فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی در میان دیگر فرهنگها و تمدنهای جهان است. بهویژه که عمدتاً غربیان، تاریخ ایران را از برآمدن هخامنشیان در نظر گرفتهاند و بسیاری از پیشرویهای فرهنگ ایران را در سپیدهدم تاریخ و فراتر از آن در عرصههای مختلف علم و تکنولوژی مانند: دانش اهلیکردن حیوان و گیاه، ذوب و استحصال فلزات، تولید سفال و بسیاری موارد دیگر را نادیده انگاشتهاند.
طرح پژوهشی «گاهنگاری تطبیقی ایران و جهان؛ از پیش از تاریخ تا برآمدن هخامنشیان»، که ماحصل این طرح، تهیه جدول گاهنگاری تطبیقی ایران و جهان بوده است از دستاوردهای آیتالله سیدمحمد خامنهای، رییس بنیاد ایرانشناسی است.
پیشرفتهای چشمگیر منطقه زاگرس در عرصههای پیش از تاریخ و کمتوجهی ویژه به این ناحیه، طرح زاگرسشناسی در دستور کار بنیاد قرار گرفته است که در آیندهای نزدیک چندین مجلد کتاب از ماحصل پژوهشهای صورت گرفته در این عرصه، از مجموعه انتشارات بنیاد ایرانشناسی، به زیور چاپ آراسته خواهد شد.
طرحهایی نو و ايرانشناسانه به مفهوم واقعی کلمه بنيانگذاری شده و طبعاً چنين فعاليتهايی از ابتدا تا حصول نتيجه مانند کاشت بذری است که به ثمر رسيدن و نمايان شدن آثار و نتايج آن نيازمند سعی و تلاش و صرف زمان است و يکی از اهداف فصلنامه الکترونیکی «گزارش ایرانشناسی» نيز اطلاعرسانی درباره همين فعاليتهاست.