از روزگاران کهن آثار متعددی با عناوینی چون کتاب الاحجار، یا کتاب الخواص نوشته می‌شد که موضوع اغلب آنها خواص شگفت‌انگیز سنگ‌های مختلف بود

دانشوران دورۀ اسلامی، به موازات نگارش مطالبی کمابیش پراکنده در خصوص چگونگی تکوین معادن و معدنیات، تک‌نگاری‌هایی با موضوع شناخت سنگ‌های گران‌بها و نیمه‌گران‌بها، می‌نوشتند که معمولاً با عنوان عمومی جواهرنامه از آنها یاد می‌شود

الجواهر و صفاتها، نوشتۀ ابوزکریا ابن ماسویه (درگذشت ۲۴۳ق)، کهن‌ترین جواهرنامۀ برجای مانده از دورۀ اسلامی است

مقاله‌ای که در ادامه می‌خوانید نوشتۀ دکتر یونس کرامتی است که در سایت حلقه کاتبان منتشر شده است