میراث مکتوب – سفر به کعبه در نزد ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد که چندان که باید به آن پرداخته نشده است.
آثار مکتوب سفرنامه ای، فرهنگی ارزشمند به نام ادبیات حج را پدید آورده است که یکی از منابع پژوهش در تاریخ و جغرافیا و … است. ادبیات حج از نگاه سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نیز دارای اهمیت فراوان است. رهاورد سفر با فرهنگی شیعه و گذر از سرزمین های گوناگون با آداب و رسوم دیگر رویارویی با سختی ها و گرفتاری های راه حج اهمیت این سفرنامه را دوچندان کرده است.
سفر مکه برای نویسندۀ این متن که یک کشاورز ساده و رعیت حاکمان محلی بوده و در دورافتاده ترین مناطق روستایی بسر می برده، یک آرزوی دست نیافتنی بشمار آمده و رسیدن به آن نیز با خطرات و دشواری های بی شمار همراه بوده است. وی این مطالب را نه به جهت قلم فرسایی و تاریخ نویسی که برای یادسپاری نوشته است. این سفرنامه به قلم حاج میرزا فرزند حاج حسن که کشاورز سادۀ ساکن روستای جرین شهرستان خدابندۀ زنجان بوده قلمی شده است.
متن کامل این مقاله که در شمارۀ 79 – 80 مجلۀ میراث شهاب منتشر شده است اینجا بخوانید.