میراث مکتوب – نام بزرگمهر در منابع پهلوی «وُزُرگمهر» آمده است و در نوشته‌های عربی به‌صورت «ابوزَرجْمهر»، «بُزُرجْمهر» و گاه «بوزُرجمهر» ثبت شده است.
در آغاز کتاب «پندنامک وُچُرگمهر» نیز نام وی «وچورکمتر» ضبط شده است. اما دلیل اینکه حکیم توس نام او را به صورت بوزَرجمِهر آورده است، ظاهراً به‌خاطر تناسب بیشتر آن با وزن شاهنامه است. کتاب حاضر ثبت «بزرگمهر» را برای نام مذکور برگزیده و معنای لغوی آن چنین است: آفتابِ بزرگ یا صاحبِ محبتِ بزرگ.
بی‌شک حیات فرهنگی ایرانیان در برابر مردمی که از گذشته‌هایی بدان عرض و طول برخوردار نبودند به حدی بوده است که آنان را به جذب در کل ساختارهای زیستی جدید تشویق کند. چرا که می‌بینیم حتی سرسخت‌ترین عناصر سلطه‌گر مهاجم نیز پس از مقاومت کمی در برابر درها و دروازه‌های فرهنگی ملک سر تسلیم فرود آوردند و با ورود در سپهر مدنی ایرانیان کوشیدند غذای ایرانی خورند، لباس ایرانی پوشند، زنان ایرانی ستانند و در طول یک نسل و دو نسل حتی نام ایرانی بر خود نهند و باری، به گواه تاریخ، هویت ایرانی یابند.
بزرگمهر که نماد حکمت و خرد در جمع دیوان‌سالاران ایرانی است همواره الگویی تمام‌عیار از وزیران خردورز، دانا، اندیشمند و اندرزگو به‌شمار آمده است. در همه منابع نوشته و نانوشته و روایی ایرانی، بزرگمهر به چنین صفاتی ستوده شده و در این کتاب کوشش بر آن است که با توجه به بررسی مرز افسانه و حقیقت در شخصیت آن حکیم وزارت‌پیشه، اقدامات، آثار و تأثیرگذاری او در نهاد وزارت و اداره کشور و نیز حکمت ایرانیان بررسی شود.
فصل نخست کتاب «زندگانی بزرگمهر» نام دارد و در این رابطه با استناد به شاهنامه فردوسی آمده است: «بزرگمهر» در زمرۀ بزرگانی است که فردوسی در شاهنامه بیش از همه بدو پرداخته است، به نحوی که می‌توان گفت همه کسان دیگری که بعد از فردوسی به زندگی او روی کرده‌اند، منبع اصلی اطلاعات خویش را هم از این کتاب برگرفته‌اند. آنها که با تاریخ ایران بر اساس متون روایی سروکار دارند می‌دانند که بیشترین بخش تاریخی شاهنامه از زمان روی کار آمدن ساسانیان و خاصه اردشیر بابکان، مؤسس سلسله مزبور، آغاز شده و ادامه یافته است. حکیم توس مدعی است که در همه جا تنها بر مبنای مستنداتی که در اختیارش بوده لب به سخن گشوده است و مدارک تاریخی نیز تا امروز صحت این روایت را تأیید کرده است.
«اندیشه و آثار بزرگمهر» موضوع فصل دوم کتاب است و زیرمجموعه‌های آن عبارت است از: خردِ بزرگمهر؛ اندیشه‌ی سیاسی؛ آثار بزرگمهر؛ مقدمه‌ی کلیله و دمنه؛ اندرز بزرگمهر؛ تأثیر پندنامه‌ها در تاریخ ادب پارسی؛ تأثیر پندنامه‌ی بزرگمهر در متون فارسی و عرب؛ جاویدان خرد ساسانی؛ جاویدان خرد مسکویه؛ یادگار بزرگمهر؛ ناهمانندی‌های مشهود بین شاهنامه و متن پهلوی؛ اندرز بزرگمهر در منابع تاریخی و شطرنج اختصاص دارد.
فصل سوم که «سخنان بزرگمهر» نام گرفته در شرح تاثیر پندنامه‌های بزرگمهر بر مولفان است.در این بخش سخنان بزرگمهر در سه بخش طبقه‌بندی شده است: درباره‌ی دانش؛ در ستایش خرد و خردورزی و در فضایل اخلاقی.
شعبانی، رضا، بزرگمهر حکیم، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی، 114 صفحه، 1500 نسخه، 70000 ریال، 1394.