میراث مکتوب – توجه به ادبیات و فرهنگ عامه که اصطلاحاً فولکلور نامیده می‌شود در اروپا از قرن نوزدهم پیدا شد.
فولکلور در معنی عام همۀ رسوم و آداب و قصه‌ها و باورها و سرودها و رقص‌ها و هر گونه تظاهرات مبتنی بر سنّت ریشه‌دار عامیانه را که به مناسبت‌های مختلف شادی‌بخش یا ناگوار، از عید و عروسی تا مصیبت و ماتم را شامل می‌شود که در میان عوام از هر قوم و ملت رایج است و از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد. بخش مهمی از فولکلور ناظر بر مَثَل‌های رایج در میان تودۀ عوام است. مَثَل‌ها تبلور حکمت‌ها و تجربه‌های قرون و اعصار و اندوختۀ درگیری‌های هر قوم در مسیر حوادث و رویدادهای بی‌شمار ایام است. در زبان فارسی ظاهراً اولین بار محمد حبله‌رودی، از مردم حبله‌رود از دهات فیروزکوه، در دکن هند جامع التّمثیل را در 1054ق گرد آورد. پس از او مرحوم علامه دهخدا دومین کسی است که دست به چنین کاری یازید..
مؤلف امثال‌وحکم ترکی آذربایجانی، زنده‌یاد آیت‌الله میرزا محمدعلی مدرس تبریزی خیابانی، به سال 1296ق/ 1256ش در تبریز چشم به جهان گشود و پس از طی مقدمات و ادبیات به تحصیل ریاضی و حکمت و دروس استدلالی فقه و اصول پرداخت. وی به‌جز این کتاب، آثار متعدد دیگری را نیز به رشتۀ تحریر درآورده که از جملۀ آن‌هاست: ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة او اللّقب، فرهنگ نوبهار، فرهنگ بهارستان، کفایة المحصّلین فی تبصرة احکام الدّین، نثر اللّئالی در شرح نظم اللّئالی، قاموس المعارف، فرهنگ نگارستان و دیوان معصومین.
نسخۀ خطی کتاب امثال‌وحکم ترکی آذربایجانی در 307 صفحه و به قطع وزیری کتابت شده است که با توجه به خط زیبا و خوانا بودن آن، و همچنین روش عالمانۀ مرحوم مدرس تبریزی در تدوین این اثر، به‌صورت عکسی و به‌همراه معادل و یا برگردان فارسی مَثَل‌ها، با مقدمه‌هایی از خود مؤلف، دکتر محمدعلی موحد، دکتر توفیق ه. سبحانی و دکتر مهری باقری منتشر شده است.
کتاب امثال‌وحکم ترکی آذربایجان، نوشتۀ آیت‌الله میرزا محمدعلی مدرس تبریزی است که با ترجمه و تصحیح دکتر توفیق ه. سبحانی، گرد آمده که فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را در 256 صفحه و با شمارگان 500 نسخه، به بهای 270000 ریال منتشر کرده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی