میراث مکتوب – در منابع تاریخ ریاضیات گاهی حدود «دورۀ اسلامی» را محدودۀ بین اواخر سدۀ دوم تا اوایل سدۀ دوازدهم هجری قمری می‌دانند. مرحوم ابوالقاسم قربانی در دیباچۀ زندگینامۀ ریاضیدانان دورۀ اسلامی برای مشخص کردن ابتدا و انتهای دوره شاهدهایی آورده است.
او نشانگر آغاز دوره را رسالۀ مختصر من حساب الجبر والمقابله – کهنترین کتاب ریاضی برجای مانده از دورۀ اسلامی – و پایان این دوره را مصادف با آگاهی یافتن ریاضیدانان اسلامی از کارهای ریاضی اروپاییان دانسته است. با توجه به اطلاعاتی که در دست مرحوم قربانی بود اشارۀ مولفِ کفایة اللباب في شرح مشکلات عیون الحساب در سال 1106 ق (مطابق با 1694 م) -هنگام ذکر محاسبۀ عدد π در اروپا – نخستین شاهد ارجاع به کارهای ریاضی اروپاییان در آثار ریاضی دورۀ اسلامی فرض شده است. با اینکه این رساله به شاه سلطان حسین (حک: 1105- 1135 ق) صفوی تقدیم شده است، گویا قربانی نسخهای به خط مولف در اختیار داشته که ابتدا به شاه سلطان سلیمان صفوی تقدیم شده بوده اما بر روی اسمش خطی کشیده و نام سلطان حسین را نوشتهاند. همچنین در پایانش نوشته شده است: تم في سنة 1106،(قربانی،440). اما روی نسخۀ شمارۀ 6174 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی سال پایان اثر ذکر نشده است. بنابراین قربانی سال تألیف را همان 1106 ق دانسته است.
متن کامل این مقاله نوشتۀ مریم زمانی که در تازه ترین شمارۀ دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران (دوفصلنامـۀ تاریـخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی سال سوم، شمـارۀ دوم، پاییز و زمستان 1393 شمارۀ پیاپی: 6) منتشر شده است اینجا بخوانید.