میراث مکتوب – نشست تخصصی «کروشینسکی و مطالعات صفوی؛ با نگاهی به نسخه‌های خطی سفرنامۀ کروشینسکی در کتابخانه و موزه ملی ملک»، با سخنرانی یک لهستان‌شناس و یک پژوهشگر تاریخ ایران در روز شنبه ۲۵ مهر ۱۳۹۴ خورشیدی در بزرگ ترین موقوفه فرهنگی ایران برگزار می‌شود.
دکتر محسن جعفری مذهب، پژوهشگر تاریخ ایران و عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی و علیرضا دولتشاهی پژوهشگر فرهنگ و تاریخ لهستان، در این نشست که ساعت ۱۵ در تالار محققان نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران تشکیل می‌شود، سخنرانی خواهند کرد.
علیرضا دولتشاهی درباره چگونگی ارتباط «یوداش تادئوش کروشینسکی» با ایران عصر صفوی گفت: از میان همه لهستانیانی که در عصر صفویه به ایران آمدند، در ایران زیستند، درباره ایران قلم زدند و در خاک ایران خفتند، یوداش تادئوش کروشینسکی، بی‌شک پرآوازه‌ترین آنان است. از اسناد شخصی او چنین برمی‌آید که زبان‌های لهستانی، لاتین، ترکی، ارمنی ادبی، ایتالیایی و فارسی را می‌دانسته و با زبان‌های روسی و فرانسوی نیز آشنا بوده است.
وی افزود: کروشینسکی در سال ۱۶۷۵ میلادی زاده شد. او در سال ۱۷۰۶ به استروخان آمد و چند ماه بعد، فعالیت خود را در دارالتبلیغ گنجه آغاز کرد. کروشینسکی در سال ۱۷۱۲ برای آن که پادشاه لهستان را با فکر اعزام سیاستمدارانی بلندپایه به دربار صفوی همراه سازد، به لهستان بازگشت. او در زمان اقامت‌اش در ایران که افزون بر دو دهه بود، در واپسین روزهای پیش از سقوط اصفهان به دست محمود افغان، یادداشت‌ها و مدارکی برای انتشار فراهم آورده بود. آن یادداشت‌ها، گزارش‌های روزانه نمایندگان پاپ اعظم، گزارش‌های نمایندگان فرمانروایان مسیحی در ایران و نیز مدارک مربوط به مراکز تبلیغی کاتولیکی در ایران را دربرمی‌گرفت. بخشی بزرگ از آن‌ها اما به تاراج سربازان محمود افغان رفت و نابود شد.
به گفته این پژوهشگر فرهنگ و تاریخ لهستان، دانش پزشکی کروشینسکی، وی را با دربار محمود مرتبط ساخت و برای وی جایگاهی فراهم آورد.
دولتشاهی بیان کرد: او در سال ۱۷۲۵ توانست به همراه هیات سیاسی اشرف افغان، از ایران خارج شود و به خاک عثمانی سفر کند. کروشینسکی که در مذاکرات نقشی نداشت، به علت بیماری و مسدود شدن راه ایران در زمان جنگ، در عثمانی ماندگار شد. او در ۲۲ اگوست سال ۱۷۵۷ در شهری در جنوب شرقی لهستان درگذشت. آنچه نام کروشینسکی را با نام ایران پیوند می‌دهد، گزارش مشاهده‌هایش از واپسین روزهای پیش از سقوط اصفهان است؛ تالیفی که خود سرنوشتی جالب دارد. این گزارش، یگانه اثری از او است که تا روزگار ما به فارسی ترجمه شده است. جالب‌تر این که اثر یادشده هنوز به زبان لهستانی ترجمه و چاپ نشده است.گزارش کروشینسکی، در غرب به عنوان الگو و سرمشق به کار رفت و دیگران در نگارش رسائل خود از روش او استفاده کردند.
نشست «کروشینسکی و مطالعات صفوی؛ با نگاهی به نسخه‌های خطی سفرنامه کروشینسکی در کتابخانه و موزه ملی ملک»، از سلسله نشست‌های تخصصی کتابخانه و موزه ملی ملک به شمار می‌آید. این گنجینه از علاقه‌مندان به موضوع نشست دعوت می‌کند در روز شنبه ۲۵ مهر ۱۳۹۴ خورشیدی ساعت ۱۵ به نشانی «تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد» مراجعه کنند.
منبع: کتابخانه و موزۀ ملی ملک