کد خبر:6914
پ
meyar_l

تصحیح تازه ای از کتاب معیار الاشعار

معیار الاشعار دومین کتاب کهن فارسی موجود است که به علم عروض و قافیه پرداخته است.

میراث مکتوب – کتاب معیار الاشعار از چند جنبه حائز اهمیت است. نخست اینکه دومین کتاب کهن فارسی موجود است که به علم عروض و قافیه پرداخته است به گونه ای که پس از المعجم فی معاییر اشعار العجم، کهن ترین کتاب در موضوع مذکور است.

 

تصحیح حاضر از کتاب معیارالاشعار شامل پنج بخش است:

بخش نخست: مقدمه. در این بخش مصحح پیش از آن که به معرفی نسخه های خطی و روش کار خود بپردازد دو مبحث قابل توجه آورده است؛ یکی اینکه آیا معیار الاشعار اثر خواجه نصیرالدین طوسی است و دیگر اینکه نبوغ خواجه نصیر را در عروض و قافیه با توجه به آنچه در معیارالاشعار آمده، بررسی کرده است.  

بخش دوم شامل متن کتاب معیار الاشعار است که روش تصحیح متن کتاب و مقابلۀ نسخه ها را در مبحث پایانی مقدمه به تفصیل آورده است.

بخش سوم: تعلیقات. از آنجایی که معیار الاشعار به منظور آموختن علم عروض و قافیۀ عربی و فارسی نوشته شده است، بسیاری از اصطلاحات و موضوعات در خود کتاب توضیح داده شده است. مصحح در این بخش در مواردی که نیاز به توضیح برای مخاطب را احساس کرده است توضیحی برای رفع ابهام آورده است. به همین منظور تمامی اصطلاحات عروضی که تعریف و توضیح آن در متن نیامده، توسط مصحح شرح داده شده است. همچنین تمامی ابیات در متن کتاب را تقطیع عروضی کرده و نیز بنا بر روش خواجه نصیر نام کامل عروضی را برای هریک از وزن ها آورده است.

مصحح در برخی از فصل های کتاب که مرتبط با مباحث زبان شناسی است به آراء زبان شناسان رجوع کرده و به نوشته هایشان ارجاع داده است.

بخش چهارم کتاب به پیوست تعلیقات اختصاص دارد. برای این بخش تعلیقاتی آورده شده که شامل دو موضوع است. موضوع نخست شامل «مجموعۀ تغییرات در رکن های عروضی عربی و فارسی» است و در آن تمامی تغییراتی را که منجر به شکل گیری ارکان فرعی از اصلی در عروض عربی و فارسی می شود و خواجه از فن عروض را به آنها اختصاص داده است در ضمن جداولی آورده شده تا علاقه مندان بتوانند به سهولت به این ارکان و بحر مورد کاربرد آنها دسترسی داشته باشند.

موضوع دوم شامل «مجموعۀ وزن های عربی و فارسی در معیار الاشعار» است که تمامی آنها _ به جر معدودی _ در فصل هفتم عروض آمده است.

بخش فهرست متن کتاب است. این فهرست ها منحصر به متن کتاب معیار الاشعار است و شامل مقدمه و بخش تعلیقات نمی شود.

خواجه نصیرالدین طوسی، معیار الاشعار، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: علی اصغر قهرمانی مقبل، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 380 صفحه، شمارگان: 500 نسخه، بها: 200000 ریال، 1393.

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612