میراث مکتوب – امروز بزرگداشت دو فرهنگبان همدانی، دو پژوهشگر برجسته، دو مؤلف و منتقد معاصر در شهر همدان برگزار می‌شود. پرویز اذکایی و علیرضا ذکاوتی قراگزلو برای اهل فرهنگ و دوستداران کتاب و ادبیات نامی آشنایند. 
در طول چهار دهه گذشته، هرکدام در حدود ۳۰ کتاب و نزدیک به چهارصد مقاله نوشته‌اند و گوشه‌ای از تاریخ علم، فرهنگ و تمدن ایران و اسلام را نشان داده‌اند. ذکاوتی به ایران پس از اسلام و فرهنگ اسلامی و عرب نظر دارد و منتقد کتاب است و ادبیات کلاسیک فارسی و عربی را بخوبی می‌شناسد و دکتر اذکایی فهرست‌شناس، مرجع‌شناس توانمندی است که بیشتر برای خواص می‌نویسد و به ایران پیش از اسلام هم نظر دارد. اذکایی تلاش‌های فراوانی برای شناساندن دانشمندان ایران و تاریخ علم و فرهنگ و تمدن ایران بویژه همدان کرده است و تک نگاری‌های او درباره ابوریحان بیرونی، محمد زکریای رازی، باباطاهر از منابع معتبر برای شناخت این بزرگان است.
اذکایی و ذکاوتی پیوسته مشتاق آموختن و آموزاندن هستند، همتی بی‌وقفه به پژوهیدن و نمایاندن دریافته‌های خود. ذکاوتی قلمی توانا و نکته‌پرداز در نوشتن دارد و اذکایی بصیرتی گسترده در دستیابی به منابع و مآخذ. تک‌نگاری‌های ذکاوتی درباره خیام، ابوحیان توحیدی، جاحظ و مقالات او درباره ادبیات کلاسیک فارسی،فلسفه و عرفان اسلامی، ادبیات عرب و حروفیه و نقطویه، خواندنی و ماندنی است. سی سال است که از نزدیک با آثار و سلوک علمی و فرهنگی ایشان آشنایم و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کاری شایسته انجام داده است که در روز بزرگداشت خیام، بزرگداشت دوتن از مفاخر همدان را نیز برگزار می‌کند تا نسل جوان، مفاخر استادان خود را بهتر بشناسند و قدردان تلاش‌ها و زحمات ایشان باشند و آثارشان را بیشتر مطالعه کنند. نگارنده در سی سال گذشته، به‌طور مرتب آثار این دو پژوهشگر را مطالعه کرده‌ام و هم حضوراً از محضر نکته‌سنجانه و عالمانه و طنازانه آنان برخوردار بوده‌ام. از خصایل بسیار پسندیده این دو فرهیخته، آنکه پیوسته به اصحاب فرهنگ و دانش به دیده احترام می‌نگرند و به پیشینیان فرهنگ و استادان گذشته عشق می‌ورزند و تاریخ و تمدن و فرهنگ ایران و اسلام را بسیار دوست می‌دارند و در کارهای علمی صدیق و دلسوزند و در نوشته‌های خود از نشان دادن سند دریغ ندارند و حسن کار خود را در این می‌دانند تا هر چه می‌نویسند مستند و مدلل به شواهد و براهین مورد قبول باشد. ذکاوتی از کسانی است که در سال‌های گذشته به نقد کتاب نظر داشته است و گواه آن مقالاتی است که در نشر دانش، آینه پژوهش، کتاب ماه، معارف و دیگر نشریات نوشته است و درآن مشخصات یک نقد صحیح و اصولی را تعیین کرده است. بیش از سی سال پی در پی، مؤلفات، مقالات عالمانه اذکایی و ذکاوتی و تحقیقات استادانه‌شان پرتوافکن بوده و تتبع و استقصای پر از فوایدشان همیشه خواهد ماند. اگر این دو بزرگوار در تهران بودند شاید بیشتر دیده می‌شدند و قدرشان بیشتر دانسته می‌شد. امید است که در دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی و ادبی تهران نیز برنامه‌های بیشتری برای معرفی و تجلیل از این دو چهره فرهنگی و علمی برگزار شود.
علی اصغر محمدخانی
منبع: روزنامۀ ایران