میراث مکتوب – به مناسبت دویستمین سال نگارش کتاب دلیل السفرا سرای ایران شناسی نشست روسیه شناسی در ایران را برگزار می‌کند.
در این نشست امیرسعید الهی پژوهشگر تاریخ، دکتر گودرز رشتیانی نسخه‌پژوه و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و دکتر محسن جعفری مذهب، تاریخ‌پژوه و عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی سخنرانی خواهند کرد.
نشست «روسیهشناسی در ایران: دویستمین سال نگارش کتاب دلیل السفرا» 27 مهرماه ساعت 16 در سرای اهل قلم واقع در خیابان انقلاب، خیابان فلسطین جنوبی، کوچه خواجه‌نصیر، شمارۀ 2 برگزار خواهد شد.
درباره کتاب دلیل السفرا
موضوع کتاب دلیل السفرا، شرح اساس و اصول علم جغرافیا، نقشه و نقشه‌برداری است. این کتاب براساس سرفصل‌های مصوبه آموزش عالی و با هدف آشنایی دانشجویان با فواید و انواع علم جغرافیا، مکتب‌های ماندگار این علم و آشنایی با رسم نقشه‌های جغرافی تدوین شده و مشتمل بر هفت فصل است.
نگارنده (میرزا ابوالحسن خان شیرازی و تحریر میرزا محمدهادی شیرازی) طی این فصول فواید و انواع جغرافیا را توضیح و تبیین کرده و تعریف این علم را از دیدگاه جغرافیدانان جهان بررسی کرده است. وی همچنین «پدیده» را از منظر علم جغرافیا تعریف کرده و بخشی از نوشتار خویش را به تشریح تعاریف جغرافیای کاربردی اختصاص داده است. سپس مکتب‌های ماندگار در علم جغرافیا را معرفی کرده و دو بخش پایانی کتاب را به تبیین تاریخ نقشه و تشریح چگونگی رسم نقشه اختصاص داده است.
میرزا ابوالحسن خان شیرازی معروف به ایلچی مهمترین دیپلمات ایران در امور سیاست خارجی در عصر فتحعلیشاه و محمدشاه قاجار است. وی هنگام امضای عهدنامه گلستان که پس از اولین دوره جنگ های ایران و روس و شکست خفت‌بار ایران پایان یافت از طرف فتحعلیشاه و نایب‌السلطنه عباس میرزا به همراه هیأتی با هدایا و تحف فراوان عازم دربار تزار الکساندر اول شد تا دربارۀ مذاکرات صلح و امکان استرداد مناطق اشغالی توسط روس‌ها مذاکره کند.
این سفر سه سال به درازا انجامید و سرانجام بدون اخذ نتیجه مهمی برای ایران پایان یافت. شرح این مسافرت سه ساله به انشای میرزا ابوالحسن خان و تحریر میرزا محمدهادی شیرازی در این سفرنامه روایت شده است. البته دو عیب مهم در این سفرنامه موجود است، یکی آنکه ناتمام مانده و به اختتام نرسیده است و دیگر آنکه شرح مذاکرات میرزا ابوالحسن خان با تزار روس و وزیر امور خارجه روسیه به طور کامل از سفرنامه حذف شده و احتمالاً به دستور خود او انجام شده که علت آن نامعلوم است و فی‌الواقع مهمترین بخش کتاب از میان رفته است.