اهمیت ابن ابی جمهور در آن است که حلقه وصل علما و دانشمندان پیش از صفوی به عصر صفوی میباشد. آگاهی وی از علوم مختلف اسلامی به خصوص فقه، کلام، حدیث و عرفان مشهور است. وی ابتدا در احساء به تحصیل علم پرداخت و سپس در نجف اشرف به حلقه شاگردان شیخ شرف‌الدین حسن بن عبدالکریم فتال نجفی پیوست و حدود 20 سال در نجف ماند. وی پس از مدتی به قصد زیارت کعبه روانه حجاز شد و در طی مسیر در کرک نوح نزد شیخ علی بن هلال جزایری از شاگردان ابن فهد حلی درس آموخت و اجازه روایت گرفت. پس از آن به احساء برگشت و مدتی ماند و سپس به قصد زیارت عتبات عالیات عراق از احساء خارج شد و پس از زیارت عتبات عالیات، به قصد زیارت مرقد مطهر امام علی بن موسی الرضا (ع) به مشهد مقدس آمد. وی در مشهد، مدتی نزد سید محسن رضوی قمی از دانشمندان و معاریف مشهد بود و از وقایع مهم دوران اقامتش در مشهد، مناظره با فاضل هروی در مشهد و مجاب کردن او بود.ابن ابی جمهور بیش از 40 اثر از خود بر جای گذاشت که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
1.عوالی اللئالی
2.المجلی
3.درر اللئالی العمادیه
4.الاقطاب الفقهیه و الوظائف الدینیه
5.اسرار الحج
6.بدایة النهایة فی الحکمة المشرقیه
7.التحفه الکلامیه
8.التعلیه علی اصول الکافی و ….
ابن ابی جمهور افزون بر این، شاعری چیره دست نیز بود که متاسفانه از اشعار او چیز زیادی بر جای نمانده است.
با تمام شأن و جایگاهی که برای ابن ابی جمهور قائل هستند، دو اشکال به او وارد شده و بین علما رایج است
الف: تمایل او به تصوف و ترویج آن، تا حدی که وی را پس از سید حیدر آملی دومین نفری می‌دانند که سعی داشت بین تشیع و تصوف را پیوند بدهد.
ب: نقل احادیث ضعیف از منابع ضعیف.
درباره ابن ابی جمهور آثار و مطالعات ارزشمندی در دست نبود تا این که به تازگی زابینه اشمیتکه درباره او مطالعه‌ای انجام داد و تازه ترین پژوهش نیز از آن «جمعیة ابن ابی جمهور الاحسائی لاحیاء التراث» است که مجموعه‌ای چند جلدی با عنوان (سلسلة الدراسات و بحوث حول ابن ابی جمهور الاحسائی) درباره شخصیت، آثار و افکار ابن ابی جمهور تهیه کرده و در حال انتشار آن هستند.
آنچه به کتابخانه رسید البته از لطف آقای علی الموسی، جلدهای 1، 2، 4 و 6 بود
یکی از بهترین کتاب‌های این سلسله، کتاب «فهرس مصنفات الشیخ محمد بن علی بن ابی جمهور الاحسائی» تالیف عبدالله غفرانی میباشد. این کتاب کلیه مصنفات، تألیفات، اجازات روایت و … از ابن ابی جمهور را به صورت دقیق در 469 صفحه، فهرست کرده و سعی کرده از نسخ خطی تا چاپی را ذکر کند.
فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:
المصنفات
المستنسخات و التقریظات
نصوص الاجازت و طرق الروایات
کتاب دوم این سلسله، با عنوان «الشیخ محمد بن علی بن ابی جمهور الاحسائی قدوة العلم و العمل» تألیف موسی عبدالهادی بوخمسین میباشد.
فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:
الباب الاول: ابن ابی جمهور خلفیة التاریخ الحضاری
الباب الثانی: لمحات من سیرة الشیخ ابن ابی جمهور
الباب الثالث: قراءة فی فکر ابن ابی جمهور و شخصیته
الباب الرابع: التصوف عند ابن ابی جمهور
خلاصة و خاتمة
ملاحق الکتاب
کتاب چهارم
العطاء العلمی و الفقهی عند الشیخ محمد بن ابی جمهور الاحسائی، تألیف محمد علی الحرز میباشد.
در این کتاب، شخصیت فقهی و علمی ابن ابی جمهور و مدرسه فکری او بررسی می‌شود.
فهرست مطالب این کتاب به ترتیب زیر است:
الفصل الاول: الحرکة العلمیة و الدینیة فی عصره
الفصل الثانی: موطنه
الفصل الثالث: مؤلفات ابن ابی جمهور و عطاؤه العلمی
الفصل الرابع: التحولات الفکریة فی حیاة ابن ابی جمهور
الفصل الخامس: ابن أبی جمهور و مناوئیه
الفصل السادس: البعد الفقهی عند ابن أبی جمهور
الفصل السابع: بین ابی جمهور المحقق الکرکی
کتاب ششم
جلد ششم این مجموعه با عنوان فی رحاب ابن ابی جمهور الاحسائی است. این کتاب بحث عمومی درباره زندگی، دانش، فکر و آثار ابن ابی جمهور است.
فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر میباشد:
ابن ابی جمهور الأحسائی فی سطور
اسمه و نسبه
اسرته
والده و جده
موطنه
مولده و نشأته
تحصیله العلمی
أساتذته
مشائخه فی الروایة
علمه و فضله
تلامذته و الراوون عنه
عصره
سیرته
المناظرة مع الهروی
شعره
مؤلفاته
ثناء العلماء علیه
وفاته و قبره
المؤاخذات علیه
ابن ابی جمهور و التصوف
وقفة مع (عوالی اللئالی)
ابن ابی جمهور و نظریه (الجمع اولی من الطرح)
الملاحق
المدافعون عنه
طرقه السبعة فی الروایة
اجازته لتلامذته
1.الاجازة الاولی
2.الاجازة الثانیه
3.الاجازة الثالثه
4.الاجازة الرابعة
5.الاجازة الخامسة
6.الاجازة السادسة
7.الاجازة السابعة
8.الاجازة الثامنة
9.الاجازة التاسعة
10.الاجازة العاشرة
11.الاجازة الحادیة عشر
12.الاجازة الثانیة عشر
13.الاجازة الثالثة عشر
14.الاجازة الرابعة عشر
نص مناظراته مع العالم الهروی
المجلس الاولی
المجلس الثانی
المجلس الثالث
منبع: کتابخانه تخصصي تاريخ ايران و اسلام