مثنوی معنوی، شاهکار عارف و شاعر شهیر ایران مولانا جلالالدین محمد بلخی، سالها پیش به تصحیح عالمانه و محققانه دانشمند بزرگ انگلیسی، رینولد .ا. نیکلسون، انتشار یافت که هنوز هم موفقترین و منقحترین تصحیح مثنوی در دنیاست.
نیکلسون بعدها در پارهای از تصحیحات خود تجدیدنظر کرد و نسخهبدلها و قرائتهای مختلف نسخ خطی مثنوی قرن هفتم از جمله نسخه قونیه را نیز انتشار داد که همگی آنها در چاپ حاضر اعمال شده است، به نحوی که میتوان این چاپ را آخرین تصحیح نیکلسون از مثنوی خواند، و آن را صحیح ترین متن مثنوی دانست که بر اساس کهنترین نسخ خطی به شیوه علمی انتقادی تصحیح شده و در دسترس پژوهندگان قرار گرفته است.
هر چند تصحیح نیکلسون از مثنوی بارها و بارها در ایران به چاپ رسیده است، اما همه این چاپ ها کاستی های فراوان پرشمار دارد.
مرحوم استاد حسن لاهوتی، در تلاشی چندین ساله، ضمن ارایه چاپی بی غلط از مثنوی تصحیح نیکلسون، مواردی افزون بر دیگر چاپ ها فراهم آورده اند از آن جمله:
-اعمال اصلاحات نیکلسون در متن مثنوی که پس از چاپ اصلی انجام شده بود.
– برگردان فارسی مقدمه های سه گانه و پاورقی های نیکلسون بر مثنوی.
-افزودن نکات مهم مندرج در شرح مثنوی نیکلسون به پاورقی های کتاب.
– درج قرائات مختلفی که نیکلسون در شرح خود به آنها اشاره کرده، در ذیل صفحات.
مثنوی معنوی دورۀ چهارجلدی آخرین تصحیح رینولد.ا. نیکلسون، و مقابله مجدد با نسخه قونیه با تصحیح مجدد و ترجمه حسن لاهوتی همزمان با بیست و هفتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران راهی بازار نشر خواهد شد.