میراث مکتوب- کتاب «مقدمه‌ای بر مطالعات شیعه» تازه‌ترین اثر رسول جعفریان است که در سال ۱۴۰۴ به‌همت انتشارات سنگلج منتشر شده است. این کتاب که در قالب مجموعه مقالات، تحلیل‌ها و بررسی‌های تاریخی در حوزه شیعه‌پژوهی تدوین شده، حوزه وسیعی از مسائل تاریخی، فکری، کلامی، و فرهنگی مربوط به تشیع را از قرون نخستین تا دوره معاصر دربرمی‌گیرد.
از جمله عمده موضوعات مندرج در این اثر می‌توان به مروری تاریخی بر شکل‌گیری و تطور تشیع از دوره عباسی تا عصر صفوی، بررسی شخصیت‌ها، آثار و دیدگاه‌های فقهی و کلامی مهم در شیعه (از شیخ‌صدوق تا میرداماد)، مطالعه تطبیقی درباره فرقه‌های شیعی (از امامیه تا اسماعیلیه، زیدیه، دروزی‌ها و…)، بررسی ارتباط شیعه با دولت‌های اسلامی (مملوکی، صفوی، عثمانی)، نقدها و پاسخ‌ها به شبهات، از جمله آثار کسروی و دیگر منتقدان شیعه، روند شکل‌گیری دانش فهرست‌نگاری شیعی و نقش شخصیت‌هایی مانند شیخ آقابزرگ تهرانی، مباحثات درون‌مذهبی، از جمله جدال‌های میان اخباریان و اصولیان، و نگاه به مطالعات جدید شیعه‌پژوهی در ایران و جهان عرب در قرن بیستم اشاره کرد.
کتاب از ویژگی‌هایی شاخص برخوردار است که از آن جمله است. ۱. نگاه تحلیلی و تاریخی: اثر تنها گزارشی از روایات یا عقاید نیست، بلکه با تحلیل‌های دقیق تاریخی، منازعات مذهبی و تحولات فکری را بررسی می‌کند. ۲. منابع غنی: استفاده از متون کهن، اسناد تاریخی، و متون فقهی و کلامی معتبر. ۳. و سعت جغرافیایی: مباحث مربوط به ایران، عراق، شام، هند، مصر و جهان عرب را دربرمی‌گیرد. ۴. برخورد نقادانه: نویسنده با موضعی علمی و تحلیلی به تاریخ‌نگاری تشیع پرداخته و از موضع تعصب دوری کرده است.
این اثر برای پژوهشگران، دانشجویان تاریخ اسلام، شیعه‌پژوهی، و علاقه‌مندان به تحولات فکری و مذهبی دنیای اسلام سودمند است.
منبع: ایبنا