میراث مکتوب- نشست خبری چهارمین دوره بزرگداشت حکیم نظامی شاعر بزرگ پارسی قرن ششم هجری با حضور محمود شالوئی مشاور وزیر فرهنگ و رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، کاوه خورابه و اردشیر صالح پور معاون علمی پژوهشی و عضوشورای مشاوران علمی انجمن و کاظم نظری رئیس دانشکده هنر دانشگاه بین المللی سوره، با حضور پرشمار خبرنگاران داخلی و حارجی در تالار اجتماعات شهید مطهری(ره) انجمن برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، طی سخنانی یکی از ویژگی‌های بارز حکیمان اسلامی و ایرانی را اعتقادات دینی، ایمان و باور راسخ قلبی آن‌ها دانست و گفت: این حکیمان در کنار تعلقات سرزمینی، هویتی و پایبندی به زبان فارسی، عشق معنوی را در بالاترین سطح معنا می‌کنند.
شالویی ادامه داد: در کنار حافظ و فردوسی باید از سنایی، عطار، مولوی و حکیم نظامی هم یاد کرد. هر کدام از این مفاخر، قله‌های بلند زبان و ادب فارسی به شمار می‌آیند.
وی با اشاره به جایگاه والای حکیم نظامی در آسمان ادبی ایران بیان کرد: با توجه به سروده‌های عاشقانه حکیم نظامی، ابتدا گمان می‌رود که معانی عاشقانه تمام وجوه شعری او را درنوردیده است، اما وقتی به پنج گنج پر معنی او مراجعه و آثارش را بررسی می‌کنیم، در می‌یابیم که حتی در عمیق‌ترین اشعار عاشقانه هم، از دیانت دور نشده و عشقی که معرفی می‌کند یک عشق معنوی و عفیفانه است. البته حکیمانی چون فردوسی و مولوی هم از این ویژگی بهره‌مند هستند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از آغاز چهارمین دوره بزرگداشت حکیم نظامی نظامی از چهاردهم اسفند خبر داد و گفت: معمولابرای بزرگداشت مفاخر یک روز در سال منظور شده است، اما از آنجایی که در یک روز نمی‌توان این بزرگان را به نسل امروز معرفی کرد، تصمیم بر این شد که هفته نکوداشت مفاخر برگزار شود.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن قدردانی از وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای مشارکت در برگزاری برنامه‌های هفته نظامی در خارج از کشور، گفت: در سطح ملی، نزدیک به ۱۴ استان کشور میزبان برنامه‌های حکیم نظامی هستند. مهمترین برنامه‌ها در استان تهران و در ۱۷ شهرستان پایتخت برگزار می‌شود. مراکز آموزشی عالی و هنر خاصه دانشگاه بین المللی سوره هم برنامه‌های مختلفی برای مشارکت در این رویداد ملی و بین المللی را تدارک دیده‌اند.
وی با اشاره به انتشار و ساخت دو اثر مهم درباره حکیم نظامی به کوشش انجمن در سال جاری، اظهار کرد: کتاب «نظام سخن» از آثار وزین پژوهشی درباره حکیم نظامی به شمار می‌رود که در سال جاری به چاپ رسید. همچنین مجسمه این حکیم هم سال گذشته از سوی انجمن و با همکاری سازمان زیباسازی شهرداری تهران در میدان ونک تهران نصب گردید.
شالویی ادامه داد: بعد از برگزاری سومین دوره گرامیداشت حکیم نظامی تاکنون، در بیشتر شهرها، میادین و خیابان‌های بسیاری به نام حکیم نظامی نامگذاری شده‌اند. گرچه از گذشته‌های دور، در برخی شهرها مثلا در اصفهان یک خیابان و یا در قم یک مدرسه مشهور به نام حکیم نظامی وجود داشته، اما این نامگذاری‌ها در سه سال اخیر بیشتر و در اغلب شهرها فراگیر شده است.
او بررسی و معرفی شخصیت و اندیشه حکیم نظامی را امری ضروری دانست و بیان کرد: تاکنون سه اثر نمایشی درباره حکیم نظامی آماده شده است؛ البته مهم این است که صرفا به آثار نمایشی اکتفا نکنیم؛ از این رو فراخوان جشنواره مهم ادبی – هنری با نام «استاد دکتر محمد معین » به دبیری آقای حسین مسافر آستانه طراحی شده است که از اوایل سال آینده منتشر می‌شود. رویکرد این جشنواره معرفی مفاخر و ادیبان نامی ایران از گذشته تاکنون از جمله نظامی، مولوی، فردوسی، حافظ و سعدی تا هوشنگ ابتهاج، قیصر امین پور، استاد بهمنی، حمید سبزوراری و همچنین اخوان ثالث و بسیاری دیگر از این شمار است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با اشاره به برگزاری هفته بزرگداشت حکیم فردوسی در اردیبهشت سال آینده، گفت: انجمن تلاش دارد تا برنامه‌های بزرگداشت مفاخر را به بالاترین سطح ممکن برساند. در این راستا، تاکنون ۱۰۰ مراسم برای مفاخر در قید حیات برگزار شده که برخی چهره‌های ورزشی، معلمان و خیرین مدرسه ساز هم در میان آن‌ها حضور دارند. در مجموع ۳۰۹ برنامه و مراسم گرامیداشت طی سه سال گذشته برگزار گردید. و در این میان، انتشار ۴۰ جلد کتاب و نشریه در سال ۱۴۰۳ از رشد قابل توجه منشورات انجمن حکایت می‌کند و برخی از کتاب‌ها به عنوان آثار منبع می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: در سال گذشته به کوشش انجمن، مجسمه حکیم نظامی ساخته و در میدان ونک نصب شد، همچنین از سوی انجمن، مجسمه فاخری از مولوی نیز ساخته و در میدان محمدیه تهران نصب گردید.
جایگاه و اهمیت سرمایه‌های نمادین برای ملت ها
در ادامه، کاوه خورابه معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به ایراد سخن پرداخت و گفت: طی این سالیان، توجه به نام حکیم نظامی، جریان‌هایی را در کشور و در سطح بین المللی شکل داده است که حاصل آن در چاپ و نشر ۳۳۱ عنوان کتاب، ۵۸۲ مقاله و ۴۴۹ پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری بروز پیدا کرده است.
وی تأکید کرد: در دل فعالیت‌هایی که ذکر شد، جریانی ایجاد شده است که در بردارنده توجه ویژه به سرمایه‌های نمادین کشورها و ملت هاست. چه اینکه از رهگذر توجه به این سرمایه‌های نمادین، سرمایه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و… نیز حاصل می‌شود.
وی با اشاره به تعاریف جدید از هنر در دنیای امروز، اظهار کرد: وقتی از نظامی صحبت می‌کنیم باید از هنر هم حرف بزنیم. هنر آمیخته به مفاخر ردپایش را در نقاشی‌های حماسی برمبنای شاهنامه و خمسه نگاری‌ها نشان می‌دهد. همچنین نمایش‌ها و موسیقی‌هایی که بر مبنای این سروده‌ها به دست می‌آید، نوعی دفاع تمام قد از مفاخر است. امیدواریم در آینده جشنواره‌ای هم به نام حکیم نظامی در سطوح ملی و بین المللی در باشکوه‌ترین شکل ممکن برگزار شود.
نقش پررنگ فعالیت‌های هنری در ستاد بزرگداشت حکیم نظامی
در بخش دیگری از این نشست، اردشیر صالح پور عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بیان کرد: وقتی از فرهنگ صحبت می‌شود، باید توجه داشت که فرهنگ، ریشه و چشمه است بن مایه‌های ما از فرهنگ آغاز می‌شود. فرهنگ چشمه است؛ چرا که زاینده است. لذا ریشه و چشمه را با هم داریم، وقتی فرهنگ را داریم. وقتی از فرهنگ سخن می‌گوییم باید از تمدن هم سخن به میان آوریم.
اوافزود: باید همواره به مفاخر و مشاهیر به عنوان افراد تمدن ساز اشاره کنیم که از جمله آن ها فردوسی است که با شاهنامه، ایران را به حماسه و مقاومت نزدیک کرده است و البته حکیم نظامی که با خمسه خود ما را به ادبیات بزمی گره می‌زند.
صالح پور در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همه مصوبات بر اساس فرهنگ و ادب و علم شکل گرفته است که هنر نیز نقش مهم در آن دارد. چرا که هنر جنبه زیباشناسانه فرهنگ را دربرمی گیرد.
او تأکید کرد: شاهنامه فردوسی و خمسه نظامی اگرچه آثاری ادبی‌اند، اما دستاوردهایی دارند، خمسه نظامی، در نقل و روایت است و ما را به حوزه نگارگری ایرانی وارد می‌کند.
عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تصریح کرد: تلاش ما در انجمن و ستاد بزرگداشت حکیم نظامی بر این است که در فعالیت‌ها رویکرد هنری داشته باشیم. در این راستا، دستاوردهای هنری مرتبط با بزرگداشت حکیم نظامی در نمایش‌ها و فعالیت‌های موسیقایی ما بروز ظهور پیدا می‌کند. همچنین نظامی خوانی در استان‌ها و شهرستان‌ها هم از جمله خروجی‌های ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی است.
نشست‌های تخصصی دانشگاه بین المللی سوره
در پایان این نشست خبری کاظم نظری رئیس دانشکده هنر دانشگاه بین المللی سوره از باارائه گزارشی از فعالیت‌های مشترک این دانشگاه با ستادملی بزرگداشت حکیم نظامی گفت: معاونت پژوهشی دانشگاه بین المللی سوره با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، در چهارمین دوره بزرگداشت ملی و بین المللی حکیم نظامی سه نشست تخصصی شامل: نمایش؛ طراحی و گرافیک و نشست «کتاب آرایی» را با حضور جمعی از استادان و پژوهشگران برجسته این دانشگاه برگزار می‌کند.
او تأکید کرد: در حاشیه نشست‌های تخصصی دانشگاه بین المللی سوره بر اساس شعر و اندیشه حکیم نظامی؛ آثار نگارگری و خوشنویسی هنرمندان معاصر ایران از 18 تا 22 اسفند ماه 1403 در گالری «آیه» این دانشگاه برقرار خواهد بود.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی