میراث مکتوب- غلامعلی تیموری (بسمل باخرزی) در سال 1313 در روستای کوچک گندمشاد در بخش باخرز (تایباد) از شهرستان تربت جام متولد شد.
بسمل باخرزی مردی است که سرگذشتی پر از ماجرا و سختی و فقر داشت. اندیشه و سبک و سلوک زندگی وی، سادگی، تواضع، فروتنی، گمنامی از یک سو و دیوان اشعار او از سوی دیگر جلوهگر مشرب و ذوق عرفانی اوست.
او کودکی 13 ساله بود که به دختری دل بست و ناکامیاش بدنامی و رسوایی و سقوط را برایش به دنبال آورد. او بعد از آن معشوقانی از جنس دل و جان مییابد؛ همچون شمس الزمان، خلیفه سعید محمد، صوفی عبدالعزیز، ملا احمد اعظمی و یارانی در محافل معنوی.
به گفتۀ محمدرضا قصابزاده بسمل همچون آتفشانی خفته بود، هیچ کس خبر از غوغای درون او نداشت. او بحرانهای زندگی را به فرصت مبدل نمود … روزگار بیل از دستش گرفت و قلم داد تا به نگارش حال روزگار مردمی از جنس خود همت ورزد.
قصابزاده، دیوان بسمل باخرزی را همراه با شرح احوال او و تعلیقات در چهار بخش به چاپ رسانده است.
بخش اول: حکایات، شامل 121 عنوان که با شرح زندگی خود و تجربیات آن و قصههای زندگی دیگران و برخی مناظرههای حیوانات با یکدیگر و … با برداشتهای عرفانی و توصیههای معرفتی است.
بخش دوم: متفرقات، شامل 369 عنوان که بیشتر به حوادث و اتفاقات و دیدارها و گفتگوهای ایشان با دیگران اختصاص دارد. بیشتر اشعار همچون بخش نخست به صورت مثنوی است با مضامین عاشقانه، اجتماعی، اخلاقی و … و در آخر این بخش سرودهها آراسته گردیده بر وزن مستزاد، مسدس، مخمس، مثمن.
بخش سوم: غزلیات، شامل 266 غزل. اشعار این فصل بیان دلدادگیهای ایشان با حس و حالهای عارفانه است. گویا او با تجربههای زمینی که در دو فصل قبلی شرح داده، تجربیات سفر روحانی خود را به قلم میآورد و گفتگوهایش را با معشوق شیوا و دلبرانه، گاه از سر گلایه و گاه از سر نیاز و بیتاب از شوق دیدار، بیان میکند.
بخش چهارم: رباعیات، شامل 548 رباعی. رباعیات او نیز مضامینی عاشقانه، اخلاقی و اجتماعی دارد.
«دیوان بسمل باخرزی» همراه با شرح احوال، تصحیح و تعلیقات به کوشش محمدرضا قصابزاده، در 670 صفحه، از سوی انتشارات سروش برتر چاپ و منتشر شده است.