میراث مکتوب- استفاده محققان از فناوری، پیشرفت چشمگیری را در زمینه‌های مختلف ایجاد کرده است. بنیاد ملی علم ایران هم از طرح‌های تحقیقاتی که از فناوری‌های روز برای ارتقای دانش بهره می‌برند، حمایت می‌کند. «سامانه متن‌کاوی متون ادبی» عنوان طرح پژوهشی احسان رئیسی عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.
احسان رئیسی، عضو هیات‌علمی دانشگاه اصفهان که دانش آموخته دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی – ادبیات عرفانی و کارشناسی مهندسی نرم‌افزار، در توضیح این طرح گفت: اهمیت و گستردگی رشته زبان و ادبیات فارسی چندان است که استفاده از این امکانات برای پیشرفت این رشته بسیار ضروری و حیاتی به نظر می‌رسد. به‌دلیل اهمیت رشته زبان و ادبیات فارسی و گستردگی حوزه‌های آموزشی و پژوهشی آن ضروری است همگام و همزمان با پیشرفت فناوری‌های جدید از توان عملیاتی این ابزارها استفاده شود تا فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در حوزه زبان و ادبیات فارسی از حیث روش و نتایج به لحاظ کمی و کیفی ارتقاء یابد.
این محقق در ادامه بیان کرد: از انبوه فناوری‌های تولید شده در ایران و جهان، بخش بسیار ناچیزی در خدمت علوم انسانی است و از این میزان، سهم بسیار کمی برای پیشبرد اهداف آموزشی و پژوهشی رشته زبان و ادبیات فارسی در اختیار اهالی این رشته قرار دارد. این در حالی است که سایر رشته‌های دانشگاهی در سال‌های اخیر به کمک ابزارهای روز پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند، چندان که گاه این پیشرفت‌ها به تحول‌های بنیادین در آن رشته‌ها منجر شده است.
وی خاطرنشان کرد: گرچه ماهیت رشته زبان و ادبیات فارسی با برخی رشته‌ها مانند معماری، آمار، شیمی، فیزیک، سایر مهندسی‌ها و سایر رشته‌های علوم پایه، رشته‌های علوم پزشکی، دندانپزشکی که با ورود فناوری‌های روز تحول‌های بنیادین یافته‌اند، متفاوت است؛ اما در این رشته نیز می‌توان در راستای به‌کارگیری اصولی امکانات روز برای پیشبرد اهداف آموزشی و پژوهشی اقداماتی مهم و بنیادین انجام داد.
رئیسی تصریح کرد: یکی از حوزه‌های نوین علوم رایانه «متن‌کاوی» است که در روش و هدف، پیوندی دقیق و استوار با رشته زبان و ادبیات فارسی دارد. متن‌کاوی به «استخراج اطلاعات ارزشمند و الگوها از داده‌های غیرساخت یافته» گفته می‌شود که در دو دهه اخیر رواج و رونق فراوانی یافته است.
وی تأکید کرد: امروزه با رشد روزافزون داده‌های غیرساخت‌یافته، افزایش قدرت رایانه‌ها و توسعه قابلیت‌های نرم‌افزاری، متن‌کاوی اغلب در صدر فهرست موضوعات مرتبط با تحلیل داده‌ها و روندهای تحقیقاتی آینده قرار دارد. به این دلیل که داده‌های غیرساخت یافته روز به روز با سرعتی زیاد در حال افزایش هستند، به کارگیری شیوه‌هایی برای یافتن الگوهای پنهان آنها و استخراج اطلاعات ارزشمند از آنها ضروری است. به همین دلیل بزرگترین شرکت‌های تجاری دنیا در حال حاضر بخش مهمی از فعالیت‌هایشان را در حوزه متن‌کاوی متمرکز کرده‌اند.
رئیسی در پایان خاطر نشان کرد: طراحی و استقرار سامانه تحت وب برای استفاده از هوش مصنوعی و متن‌کاوی برای تحلیل و فهم متن در زمینه‌های مختلف و متنوع از نیازهای تخصصی اهالی رشته زبان و ادبیات فارسی تا نیازهای غیر علمی اقشار مختلف جامعه، تولید دانش فنی در زمینه استفاده از روش‌ها و فنون علوم ادبی برای ارتقاء و توسعه روش‌ها و تکنیک‌های متن‌کاوی و هوش مصنوعی از جمله اهداف انجام این طرح بود که خوشبختانه محقق شد.
منبع: ایبنا به نقل از روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)