ابراهیم حافظی رئیس اداره مطبوعات آستان قدس رضوی، در این مراسم که در محل سالن شورای شهرداری مرکزی مشهد برگزار شد، سابقه چاپ مطبوعات در مشهد را بیش از یک قرن عنوان کرد که طی آن صدها روزنامه و مجله منتشر شده اند.
وی، روزنامه‌نگاری مشهد را مرهون ادیب‌‌اللممالک فراهانی، موسس روزنامه ادب خواند که در سال ۱۳۱۸ به تاسیس آن اقدام کرد.
ادب، روزنامه مردمی
حافظی افزود: در فضایی که روس و انگلیس بر شهر سلطه داشتند و حاکمان محلی نیز با پرداخت پول بیشتر به‌دربار، حکومت را به‌دست می‌گرفتند، ادیب اقدام به تاسیس روزنامه کرد.
وی انتشار روزنامه ادب را مروج روزنامه‌خوانی، افزایش جمعیت روزنامه خوان، مشوق زنان در روزنامه خوانی و فرصتی برای بیان نظرات، گلایه ها و پیشنهادات دانست که زمینه ورورد شاعران و ادیبان را به روزنامه نگاری فراهم کرد.
میهن پرستی، مبارزه با خرافات، سوادآموزی، توجه به ادبیات از جنبه نظم و نثر، میزان توجه به مشهد و آستان قدس، مقایسه دارا و ندار، مخالفت با طب سنتی، مشوق بودن برای کارهای عام المنفعه، تبلیغ دین از موضوعات این روزنامه بود که حافظی بدان اشاره کرد.
وی، اظهار کرد: روزنامه ادب چاپ مشهد از اواسط حکومت مظفرالدین شاه قاجار که شاهزاده رکن‌الدوله والی خراسان بود با چاپ سنگی و به صورت هفتگی منتشر شد و طی مدت ۳ سال ۱۱۰ شماره از آن به چاپ رسید.
دولتمردان، پایه گذار روزنامه
جمشید کیان فر، پژوهشگر، روزنامه نگار، نسخه پژوه و استاد دانشگاه گفت: سابقه روزنامه نگاری در ایران بسیار طولانی است اما نه بهش کلی که ما در ذهن داریم.
وی، تصریح کرد: سنگ بنای روزنامه نگاری در ایران با دولت مردان گذاشته شد و این دلیلی شد که هر آنچه دلخواه آنهاست حتی اخبار جعلی را منتشر می کند.
کیان فر افزود: یادداشت ها و خاطرات رجال نیز به عنوان روزنامه قلمداد می شد که روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه نمونه ای از آن است.
وی، اخبار سلطانی، اخبار دربار، اخبار دیارات و اخبار خارجی را محتوای این روزنامه ها توصیف کرد و ادامه داد: با به توپ بستن مجلس تمام روزنامه ها تعطیل شد و فقط یک روزنامه تربیت به صورت خصوصی چاپ و منتشر می شد و در این دوره مردم پا به عرصه روزنامه نگاری گذاشتند.
کیان فر، به بررسی محتوای روزنامه های چاپ شده در ایران پرداخت و تغییر محتوای روزنامه های دولتی و مردمی را مورد بررسی قرار داد.
جای خالی تاریخ ایران در فضای مجازی
دکتر مهدی ناصحی، نایب رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، دیگر سخنران این مراسم، هویت و تاریخ هر منطقه مهمترین مسائل و اساسی ترین موضوعات برای تداوم حیات یک جامعه عنوان کرد.
وی افزود: وظیفه تاریخ نشان دادن اولویت ها برای تصمیم گیری هاست و اگر تاریخ فقط در لابه لای سطور تاریخی باشد نفعی به حال مردم ندارد.
ناصحی با تاکید بر آگاه کردن مردم از گزاره های تاریخی که کشور از آن عبور کرده است، گفت: نسل جوان ما پیوندی با تاریخ نورانی ما ندارند و آن را نمی شناسند و لازم است از فضای مجازی برای معرفی این تاریخ استفاده کرد.
فضای مجازی مرجع نوجوانان
کوروش شجاعی، مدیر مسئول اسبق روزنامه خراسان مهمان این مراسم، علت ماندگاری روزنامه خراسان در گستره فعالیت چند دهه ای خود را داشتن سبک عنوان کرد.
وی با اشاره به توجه نوجوانان به فضاهای مجازی برای کسب اطلاعات گفت: اگر رسانه ها آنگونه که امام می خواست دانشگاه بود امروز فضای جازی مرجع نوجوانان نمی شد.
روزنامه ادب
اثری که در این مراسم مورد رونمایی قرار گرفت، حاوی دوره کامل روزنامه ادب چاپ شده در مشهد طی سال های ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۰ قمری است و علاوه بر آن فهرست مندرجات بعلاوه مقدمه ای در معرفی توصیفی روزنامه ادب و همچنین نمایه کامل روزنامه تهیه و ارائه شده است.
دوره کامل روزنامه ادب در سال ۱۳۴۲ قمری توسط عبدالعلی اوکتایی رئیس وقت کتابخانه آستان مقدس شده است.
ویژگی ممتاز روزنامه ادب مشهد ، تصویر و کاریکاتورهایی است که از سال سوم به آن ورود کرده است.
تعداد ۱۱۷۷عنوان (خبر، مقاله، اعلان) جزء فهرست مندرجات روزنامه است. محتوای کلی روزنامه را اخبار خارجه، سرمقاله‌های تحلیلی، اخبار شهرستان‌های ایران و خراسان و اعلان‌ها تشکیل می‌دهد.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه آستان قدس رضوی