میراث مکتوب – ملا محسن فیض کاشانی، فقیه، محدث، مفسر، فیلسوف و عارف بزرگ امامیه در سده یازدهم هجری است.
وی به سبب جامعیت علمی‌اش، صاحب آثار گران‌بهایی در علوم مختلف اسلامی چون الکلمات المکنونه، رساله شرح صدر، المحاکمه، مشواق، اللئالی، الکلمات المخزونه و … است.
نگرش ملا محسن به تصوف و عرفان در کنار اهتمام او به فقه و حدیث، مسئله مهمی است که نیاز به بررسی گسترده و همه جانبه در تمام آثار وی دارد. در قرن یازدهم از یک طرف تصوف به دلایل مختلف ارزش خود را از دست داده بود و صوفیان شأن و منزلت گذشته را نداشتند و از طرف دیگر، به سبب رواج اخباری گری، بیشتر علما و فقهای عصر، با متهم کردن صوفیان به کفر و زندقه، درصدد نابودی این طیف بودند. ملا محسن با انتقاد از علما و فقهای ظاهر نگر و صوفی‌نماهای عصر، راه خود را از آنها جدا کرده و ضمن اینکه از آداب و رسوم صوفیه در دوره خود به شدت انتقاد کرده و از آنها تبری جسته، به فقها و علمای ظاهرنگر نیز تاخته است.
در این کتاب ضمن پرداختن به شرح حال و معرفی آثار فیض در عرفان و تصوف و بررسی اوضاع سیاسی، تاریخی و اجتماعی روزگار وی، چگونگی رویکرد فیض به تصوف و عرفان به طور مبسوط بررسی شده و به نمونه‌هایی از آرای عرفانی وی در عرفان نظری و تأثیراتی که از دیگران پذیرفته اشاره شده است. همچنین بین آرای صویانه و عرفانی فیض با ابوحامد غزالی مقایسه‌ای براساس کتاب‌های احیاء علوم‌الدین و المحجه البیضاء مقایسه‌ای صورت گرفته است.
«کهربای عشق» در چهار بخش زیر نگاشته شده است:
بخش اول- زندگی‌نامه و آثار فیض
زندگی‌نامه
آثار فیض
وی به سبب جامعیت علمی‌اش، صاحب آثار گران‌بهایی در علوم مختلف اسلامی چون الکلمات المکنونه، رساله شرح صدر، المحاکمه، مشواق، اللئالی، الکلمات المخزونه و … است.
نگرش ملا محسن به تصوف و عرفان در کنار اهتمام او به فقه و حدیث، مسئله مهمی است که نیاز به بررسی گسترده و همه جانبه در تمام آثار وی دارد. در قرن یازدهم از یک طرف تصوف به دلایل مختلف ارزش خود را از دست داده بود و صوفیان شأن و منزلت گذشته را نداشتند و از طرف دیگر، به سبب رواج اخباری گری، بیشتر علما و فقهای عصر، با متهم کردن صوفیان به کفر و زندقه، درصدد نابودی این طیف بودند. ملا محسن با انتقاد از علما و فقهای ظاهر نگر و صوفی‌نماهای عصر، راه خود را از آنها جدا کرده و ضمن اینکه از آداب و رسوم صوفیه در دوره خود به شدت انتقاد کرده و از آنها تبری جسته، به فقها و علمای ظاهرنگر نیز تاخته است.
در این کتاب ضمن پرداختن به شرح حال و معرفی آثار فیض در عرفان و تصوف و بررسی اوضاع سیاسی، تاریخی و اجتماعی روزگار وی، چگونگی رویکرد فیض به تصوف و عرفان به طور مبسوط بررسی شده و به نمونه‌هایی از آرای عرفانی وی در عرفان نظری و تأثیراتی که از دیگران پذیرفته اشاره شده است. همچنین بین آرای صویانه و عرفانی فیض با ابوحامد غزالی مقایسه‌ای براساس کتاب‌های احیاء علوم‌الدین و المحجه البیضاء مقایسه‌ای صورت گرفته است.
«کهربای عشق» در چهار بخش زیر نگاشته شده است:
بخش اول- زندگی‌نامه و آثار فیض
زندگی‌نامه
آثار فیض
بخش دوم- بررسی اوضاع سیاسی، تاریخی و اجتماعی روزگار ملا محسن
چگونگی برخورد شاهان صفوی با تصوف
رویارویی حکما و فقها با صوفیان
بخش سوم- تصوف و عرفان در آثار فیض
مفهوم شناسی تصوف و عرفان
تصوف در آثار فیض
آراء و عقاید فیض در عرفان نظری
بخش چهارم- آداب و اخلاق صویانه از نظر فیض و غزالی
بررسی انگیزه‌های غزالی و فیض در نگارش کتاب‌های احیاءعلوم‌الدین و المحجه البیضاء
شرایط و آداب سیر و سلوک و مجاهده نفس از دیدگاه غزالی و فیض
احوال و مقامات عرفانی
سخن پایانی
منابع
نمایه اشخاص و مکان‌ها
نمایه موضوعی
کهربای عشق: عرفان و تصوف در آینه آثار فیض کاشانی نگاشته‌ی علی‌اکبر چناری در ۳۵۲ صفحه است که از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی در مشهد منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی