میراث مکتوب – چاپ جدید کلیات بُسحق اَطعمۀ شیرازی تألیف مولانا جمالالدین ابواسحق اطعمۀ شیرازی به تصحیح دکتر منصور رستگار فسایی منتشر شد.
شیخ جمالالدین ابواسحاق حلاج اطعمۀ شیرازی، از شاعران و نویسندگان توانمند عرصۀ طنزپردازی و نقیضهسرایی، سدۀ نهم هجری است. اثر حاضر کلیات اطعمه شامل کنزالاشتهاء، قصاید، مثنویات، نقیضه ها، مقطعات، رباعیات و آثار منثور وی است. مجموعۀ این اثر گرچه دربارۀ توصیف گونههای غذا و نوشیدنی است، اما حاوی اطلاعات ارزشمند ادبی، تاریخی، اجتماعی و علمی گوناگون نیز میباشد.
او نه تنها در طنزگویی و نقیضه سرایی توانمند بود، در تحلیل آثار هنری شاعران نام آور ادب فارسی چون حافظ، سعدی، مولوی، انوری، سلمان ساوجی، امیرحسین دهلوی و شاه نعمت الله ولی دیدی روشن و خردمندانه داشت.
این کتاب که یکی از متون اصیل طنز فاخر در ادب فارسی است، به همت دکتر منصور رستگار فسایی و با مقابلۀ نسخ معتبر تصحیح و توسط مرکز پژوهشی میراث مکتوب، در سال ۱۳۸۲ به زیور طبع آراسته شده بود، بعد از سال ها نایاب بودن، با تجدید نظر و اضافاتی از سوی مصحح، منتشر شده است.
طنز بسحق، نمونۀ زیبایی از ذکاوت و نکتهسنجی شاعرانه ای است که توانسته آگاهیهای ارزنده تاریخی و اجتماعی زمانۀ خود را به خوانندۀ تیزبین انتقال دهد، هرچندگاه تلخیهایی نیز که جزء ذات طنز حقیقی است در ابیات او نمودار است.
ناگفته نماند که بسحق از عالم حقیقت غافل نبوده و غایت کار خود را چنین می سراید:
سرّ انسان در لباس نان و آب
گفته شد والله اعلم بالصواب
کلیات بسحاق ترکیبی از شعر و نثر است و اشعار او نیز از قصیده و غزل و قطعه و رباعی و فردیات تشکیل شده است. کلیات او علاوه بر انواع شعر از چند رسالۀ نثر هم تشکیل شده که به وسیلۀ خود بسحاق در این دیوان، فراهم آمده و در روزگار خود وی به شهرت کافی دست یافته است.
در چاپ جدید کلیات بُسحق اطعمه شیرازی نخست به احوال و آثار شیخ ابواسحاق اطعمۀ شیرازی پرداخته شده و سپس در بخش اول آثار منظوم جمال الدین ابواسحق اطعمۀ شیرازی مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم نیز به آثار منثور وی اختصاص دارد.
چاپ جدید کلیات بُسحق اطعمۀ شیرازی تألیف مولانا جمال الدین ابواسحق اطعمۀ شیرازی به تصحیح منصور رستگار فسایی در ۳۵۷ صفحه، شمارگان ۲۰۰ نسخه، قطع وزیری و به بهای ۲۵۰۰۰۰ ریال از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب منتشر شده است.