میراث مکتوب- آیین یادبود استاد سیدعبدالله انوار، نویسنده، نسخه‌شناس و رئیس اسبق بخش نسخ خطی کتابخانه ملّی ایران با حضور نجفقلی حبیبی عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، حجت الاسلام سید محمود مرعشی، رئیس کتابخانه آیت الله مرعشی، منوچهر صدوقی سها، استاد فلسفه، غلامرضا امیرخانی، استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، احمد مسجدجامعی، وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی، فریبا افکاری، دبیر شورای کتابخانه‌های دانشگاه تهران، حسن عشایری، پزشک و عصب‌شناس، پوریا آریان‌پور، هنرمند هنرهای تجسمی و علیرضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، امروز سه‌شنبه ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۱ در تالار قلم مرکز همایش های بین المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.
هیچ یک از جوانب انسانی استاد انوار تهی نبود
نجفقلی حبیبی، عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در آیین یادبود استاد انوار گفت: درگذشت استاد انوار ضایعه‌ای بزرگ برای فرهنگ و ادب کشور است، وی تلاش زیادی در جمع آوری منابع ارزشمند در حوزه های مختلف علمی و فرهنگی کرد. او یکی از نوابغ روزگار ما بود، فردی جامع العلوم که در اکثر علوم روزگار مجتهدی توانا بود.
حبیبی اشاره کرد: استاد انوار علاوه بر تسلط بر نسخه شناسی و فهرست نویسی، تهران شناس نیز بود و تسلط کاملّی بر معماری، تاریخ و سایر ویژگی‌های تهران داشت.
استاد پیشکسوت و چهره علمی کشور تصریح کرد: هیچ یک از جوانب انسانی استاد انوار خالی و تهی نبود، با وجود داشتن فضیلتی والا در هیچ زمینه‌ای ادعایی نداشته و فروتن بود.
استاد انوار یکی از نمایندگان علمای جامع گذشته اسلام بود
منوچهر صدوقی سها، استاد فلسفه در مراسم یادبود استاد انوار اظهار داشت: زنده یاد انوار یکی از نمایندگان علمای جامع گذشته اسلام بود، او در خاندان اصیل سیادت متولد شده که سبقه علمی درخشانی دارند.
وی افزود: نام خانوادگی استاد انوار ریشه در کتاب انوار نعمانیه دارد که از تالیفات فقیه نامدار عصر صفوی سید نعمت‌الله جزایری میباشد و استاد انوار از نوادگان این فقیه نامدار بود.
صدوقی خاطرنشان کرد: استاد انوار نزد اساتید برجسته تلمذ کرده بود و دوستان فرهیخته برجسته‌ای داشته که سبب شکل‌گیری شخصیت خاص سیدعبدالله انوار شد.
این استاد فلسفه تصریح کرد: انوار اهل علم بوده که اشتغال اداری و حیات روزمره او نیز در ساحت علم بود. علم گذشتگان دارای جامعیت بوده است، مادر علوم نیز فلسفه بود، اما علم از زمانی که از فلسفه جدا شده و تخصصی شد، هم اخلاق افول کرد و هم شخصیت‌های برجسته عالم نیز کمتر پیدا می‌شود و به این سبب انوار یکی از آخرین عالمان جامع بود.
علوم استاد انوار ژرف بود
حسن عشایری اهری عصب شناس و از دوستان مرحوم انوار نیز در این مراسم یادبود گفت: در دوران تحصیل در آلمان، درس تاریخ پزشکی پیرامون کتب ابن سینا و به ویژه نظریات وی درباره عصب شناسی مطالعه داشته و سؤالات فراوانی در این خصوص با خود داشتم که در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی با استاد انوار آشنا شده و درباره سؤالات خودم با استاد انوار تبادل نظر می‌کردیم.
وی اضافه کرد: علوم استاد انوار نه سطحی بلکه ژرفا داشت، ایشان هر کتابی که مطالعه می کرد، به معنای واقعی نقد عمیق می کرد، نه عیب جویی که در نقدها و داوری‌های رساله‌های ما مرسوم است.
این استاد عصب شناسی بیان کرد: اکنون شاید پیشرفت فناوری سبب سرعت بخشیدن به محاسبات و پیدا کردن منابع علمی شود، اما این فناوری‌ها سبب گسترش عمق علوم نمی‌شود، تفاوت افرادی مانند استاد انوار با ماشین‌های محاسبه و هوش مصنوعی خرد و خردورزی است که در فناوری وجود ندارد.
عشایری عنوان کرد: استاد انوار در حوزه موسیقی هم دارای تخصص بود و با کمک‌های وی در حوزه کاربرد موسیقی در درمان، اقداماتی در کشور صورت دادیم. همچنین از علوم و معارف استاد انوار در دانشگاه‌های خارجی ازجمله دانشگاه‌های آلمان استفاده می‌شد، بگونه ای که ایشان به عنوان سخنران جهت مطرح کردن مباحث علمی دعوت می شد تا به تعبیر برخی فیلسوفان به ایجاد و تغییر بینش در انسان کمک کند.
استاد انوار دانشمندی مسئله محور و بحرالعلوم زمانه بود
احمد مسجد جامعی، وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین یادبود استاد انوار گفت: استاد انوار محصول زمانه‌ای بوده که علم ایدئولوژیک نبود، نشاط علمی محصول گفتگو است و شرایط اجتماعی در تربیت چهره‌های شاخص نقش بسزایی دارد.
وی تصریح کرد: استاد انوار بحرالعلوم زمانه خود بود که انجمن نویسندگان چندین جلسه در منزل استاد انوار تشکیل جلسه داده بود، وی دغدغه زمانه را داشت و با سایر اساتید حوزه‌های خود متفاوت است. استاد انوار در سن ۹۸ سالگی روی تخت بیمارستان کتابی در باره جنگ اوکراین مطالعه می‌کرد که نشان از زمان‌شناسی و به روز بودن ایشان داشت، در فهرست نویسی و پژوهش خود نیز به روز بود.
مسجد جامعی تاکید کرد: استاد انوار از بعد شخصیتی نیز فردی خاص بود، ایشان مسئله محور نیز بود، درخصوص یکی از ویژگی‌های ایشان که تهران شناسی است، مسائل تهران را نیز به صورت به روز می‌شناخت و بیان می‌کرد. چنین شخصیتی که مسئله‌محور و دغدغه‌مند باشد بسیار نادر است.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد: استاد انوار شخصیتی سخاوتمند داشت، در سال‌های گذشته که بنیاد ابن سینا راه اندازی شد، ایشان بدون هیچگونه چشم داشتی، تمامی تالیفات خود را در اختیار این نهاد قرار داد که سبب تعجب ما شد. مرحوم انوار، یک زندگی هنرمندانه با روحی لطیف داشت، به همه افراد نگاه انسانی داشت و هرگز نگاه ابزاری و شی‌گونه به هیچ فردی نداشت. سبک زندگی و تفکر انوار خاص و متمایز بود.
استاد انوار گنجینه علوم روزگار
افکاری فهرست نویس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در آیین یادبود استاد انوار گفت: وی همانند جهانی نشسته در گوشه‌ای بود که گنجینه علوم روزگار بود. استاد انوار با پشتوانه علمی و تجربی خود سبک مخصوص خود را در فهرست نویسی داشت، ایشان با تسلط بر زبان عربی در فهرست نویسی کتب خطی عربی و تصحیح متون چیره دست بود.
وی افزود: استاد انوار تجارب خود را در صحافی و مرمت نسخ خطی به دانشجویان جوان دانشگاه تهران منتقل کرده و در راه اندازی رشته‌های دانشگاهی نسخه شناسی و نسخ خطی همراه بوده و با رویی گشاده به کمک دانشگاه آمد.
ماجرای پیدا کردن دست نوشته های استاد انوار توسط کتابخانه ملّی
غلامرضا امیرخانی استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در مراسم یادبود استاد انوار گفت: استاد انوار همیشه در دسترس پژوهشگران و علاقه‌مندان وی بود و درب خانه وی به روی همه باز بود و به تلفن‌های خانه هم شخصاً جواب می‌داد. تا سال‌های اخیر نیز با وجود کهولت سن و بازنشستگی، در کمیته قیمت‌گذاری اسناد کتابخانه ملّی حضور فعال داشتند که نظرات وی برای ما مانند کلاس درس بود.
وی با اشاره به موضوعی که برای اولین بار رسانه ای می شود اشاره کرده و اعلام کرد: در سال‌های اخیر استاد انوار به کتابخانه ملّی امیدوارتر شده بودند، در سال‌های گذشته فردی به استاد انوار مراجعه کرده و ۶ جلد کتاب دست نوشته از ایشان امانت گرفته بود، ولی کتاب‌ها را پس نمی‌دادند، استاد به رسم خود هیچ رسیدی از آن فرد نگرفته و حتی مشخصات وی را نیز در خاطر نداشت.
امیرخانی ادامه داد: با پیگیری های ریاست کتابخانه ملّی، کتاب‌های دست نوشته استاد انوار پیدا شده و استاد از این موضوع بسیار خرسند شد. استاد انوار فردی سخاوتمند بود که در ارائه منابع علمی و پژوهش‌های خود، حقوق مادی و معنوی خود را پیگیری نمی‌کرد و پژوهش‌های خود را بی چشم‌داشت در اختیار ناشران قرار می داد.
استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در پایان صحبت های خود یادآور شد: استاد ایرج افشار و استاد انوار هر دو در تاریخ ۱۸ اسفندماه از دنیا رفتند و اتفاق نیکویی است که به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شود در تقویم رسمی کشور این روز را به عنوان روز نسخ خطی نام گذاری کنند. همچنین دوستان و شاگردان این استاد ارجمند می توانند جایزه ای را به نام استاد انوار برگزار کنند.
انوار فارغ از تظاهر بود
پویان آریان‌پور هنرمند هنرهای تجسمی و فرزند استاد امیرحسین آریان‌پور در مراسم یادبود استاد سیدعبدالله انوار گفت: رابطه خانوادگی با استاد انوار به ۶۰ سال گذشته برمی‌گردد، استاد انوار و برخی اساتید جلساتی پیرامون فلسفه برگزار می‌کردند. پس از درگذشت پدرم استاد امیرحسین آریان‌پور، اساتید و دوستان زیادی نقش حمایت‌گری داشتند، اما استاد انوار جایگاه پدرانه برای خانواده ما داشت. استاد انوار بسیار ساده‌زیست و فارغ از تظاهر بود، رفتار این استاد فرهیخته برای همه افرادی که با وی در تعامل بودند، آموزنده بود
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی