میراث مکتوب- نود و هفتمین نشست علمی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به رونمایی از کتاب «خلاصة الاشعار (بخش یزد و کرمان و نواحی آن)» اختصاص داشت.
این نشست روز چهارشنبه 18 اسفندماه 1395، با همکاری دانشگاه شهید باهنر کرمان و با مشارکت مؤسسۀ فرهنگی هنری مفرغ و با حضور دکتر علی‌اشرف صادقی، استاد بازنشستۀ دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر محمود عابدی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر محمود مدبری، استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان و رئیس دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، حسین مسرت، پژوهشگر و کتابشناس و سیدعلی میرافضلی، پژوهشگر و مصحح خلاصة الاشعار (بخش یزد و کرمان و نواحی آن) در تالار اندیشه دانشگاه شهید باهنر کرمان برگزار شد.
در این آیین دکتر علی اشرف صادقی، زبان‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در مورد ویژگی‌های تذکره خلاصة الاشعار و زبدة الافکار میر تقی الدین کاشانی سخن گفت و آن را یکی از چند تذکره مهم تاریخ ادبیات فارسی دانست.
دکتر صادقی گفت: تذکره خلاصة الاشعار، یکی از منابع مهم در شناخت شاعران گمنام و شاعران بدون دیوان است. همچنین بر اساس آن می‌توان دیوان‌های از دست رفته بسیاری از شاعران بزرگ قدیم را بازسازی کرد.
همچنین، دکتر محمود عابدی، متن پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان و زبان و ادب فارسی، در مورد جایگاه خواجوی کرمانی در تاریخ ادب فارسی به ایراد سخن پرداخت و گفت: خواجو شاعر بزرگی بود که به دلیل قرار گرفتن بین دو قله ادبیات فارسی، سعدی و حافظ، به اندازه کافی دیده نشده است و خود شاعر هم، قدر خودش را ندانسته و با عدم تمرکز، نبوغ و استعداد خودش را هدر داده است.
دکتر عابدی گفت: خواجو به چندین هنر آراسته بود و احاطه شگرفی بر دانش موسیقی داشت و علاوه بر به کارگیری اصطلاحات موسقی، و وزن‌های نادر و تازه در شعرهایش، چینش کلماتش را نیز بر اساس حس متعالی موسیقی دانی خود صورت داده است.
حسین مسرت، یزد شناس و پژوهشگر متون تاریخی و ادبی، دیگر سخنران این نشست بود که سخنرانی خودش را در مورد جایگاه شاعران یزد در تذکره خلاصة الاشعار ایراد کرد و گفت: در فصل اول این تذکره، سرگذشت و نمونه شعر 13 شاعر اهل یزد آمده که در نیمه دوم قرن دهم و اوایل قرن یازدهم می‌زیسته‌اند و این‌ها کسانی بوده‌اند که تقی کاشانی مؤلف تذکره، یا آنها را از نزدیک می‌شناخته و یا به احوال و اشعار آنها دست یافته است.
دکتر اکبر ایرانی، مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب، اعلام کرد: از زمان راه‌اندازی بیش از 360 عنوان کتاب در این موسسه به چاپ رسیده که اغلب جزو منابع مهم تاریخی، ادبی، دینی به شمار می‌روند و تصحیح و چاپ بخش خاتمه خلاصة الاشعار که به شعرای هم‌عصر مؤلف اختصاص دارد، از چندین سال پیش در این مرکز آغاز شده و امروز هفتمین جلد آن رونمایی می‌شود.
وی گفت: خلاصة الاشعار علاوه بر بر فواید ادبی بسیار، فواید اجتماعی و تاریخی متعددی نیز دارد که می‌تواند هر کدام از آنها موضوع تحقیقی جداگانه قرار گیرد. شناخت مشاغل، رابطه شاعران با یکدیگر و جامعه، آداب و رسوم مردم عصر مؤلف، تحقیق در سرقات و شعرهای سرگردان از جمله فواید این کتاب است.
دکتر محمود مدبری، رییس دانشکده ادبیات دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز طی سخنان کوتاهی، نقش مرکز پژوهشی میراث مکتوب را در احیای متون کهن نظم و نثر فارسی و عربی ارزنده دانست و گفت: این مؤسسه، جای خالی بنیادهای بزرگ فرهنگی، مثل بنیاد فرهنگ ایران را پُر کرده است.
سخنران پایانی نشست، سید علی میرافضلی مصحح تذکره خلاصة الاشعار بود. وی گفت: خلاصة الاشعار در کنار عرفات العاشقین و تذکره نصرآبادی، از تذکره‌های مهم دوره صفوی است و در یک مقدمه، چهار رکن و یک خاتمه بنیان یافته است و بخش خاتمه خلاصة الاشعار به شاعران هم عصر مؤلف در قرن دهم و ابتدای قرن یازدهم اختصاص دارد.
میرافضلی گفت: اصل هشتم خاتمه خلاصة الاشعار، ویژه شاعران یزد و کرمان و نواحی آن است و سرگذشت و نمونه شعر 40 شاعر با حدود 7400 بیت شعر در این دفتر درج شده است. بخش نخست، به شاعران یزد و ابرقوه و زواره و اردستان می‌پردازد و بخش دوم، مخصوص شاعران کرمان و سیستان و نواحی هند و افغانستان است.
به گفته میرافضلی، مؤلف چهل سال بر سر گردآوری این تذکره وقت گذاشته و ویرایش نهایی آن را در سال 1016 هجری قمری به پایان بُرده است. وی افزود: اهمیت این تذکره در ذکر نام و شعر شاعران فراموش شده دیار یزد و کرمان است و می‌تواند ما را در شناخت و تدوین تاریخ ادبیات محلی این دو منطقه یاری رساند. در مورد شاعران شناخته شده و صاحب دیوان هم، بعضی از اشعاری که در این تذکره آمده، در دیوان‌های چاپی نیست. ضمن اینکه، دستنویس این تذکره که در سال 1013 هجری کتابت شده، بر اغلب دستنویس‌های دواوین شعرایی مثل وحشی بافقی، فیضی دکنی و سنجر کاشانی مقّدم است.
پایان بخش این نشست، رونمایی از کتاب بود. کتاب خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش یزد و کرمان)، تألیف میر تقی الدین کاشانی معروف به میر تذکره، توسط مرکز پژوهشی میراث مکتوب در 446 صفحه منتشر شده است. سید علی میرافضلی، مصحح این کتاب، متولد سال 1348 و مؤلف 18 عنوان کتاب در حوزه شعر کهن و جدید فارسی است.