کوشیار گیلانی ریاضیدان و منجم برجستۀ ایرانی در قرن چهارم هجری رساله‌ای دربارۀ اسطرلاب نوشته است. اسطرلاب یکی از رایج‌ترین ابزارهای نجومی دورۀ اسلامی بود که برای تعیین ساعت، یافتن موقعیت جرمهای آسمانی، تعیین اوقات شرعی، پیدا کردن جهت قبله و همچنین برای کارهای مربوط به نقشه‌برداری به کار می‌رفت. کوشیار رسالۀ اسطرلاب خود را به عربی نگاشته است.
متن اصلی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی تاکنون منتشر نشده است. برگزاری همایش «میراث علمی کوشیار گیلانی» در هزار و پنجاهمین سالگرد تولد کوشیار گیلانی فرصت مناسبی بود تا این متن ارزشمند علمی نیز منتشر شود. از متن عربی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی نسخه های پرشماری در کتابخانه های ایران و کشورهای دیگر به جا مانده است.
رساله اسطرلاب کوشیار گیلانی
به کوشش دکتر محمد باقری
شمارگان: 500 نسخه
قطع: وزیری
بهاء: 120000 ریال
ظاهراً یک نسخه از خلاصه ای که علی بن عبدالله موصلی از رسالۀ اسطرلاب کوشیار فراهم کرده در کتابخانه موزۀ ملی بغداد موجود بوده که هنوز دسترسی به آن مقدور نشده است.
تاکنون تنها یک نسخه از ترجمۀ فارسی کهن رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی شناخته شده است که به شمارۀ 3894/ 1 شامل 36 برگ در کتابخانۀ مؤسسۀ خاورشناسی ابوریحان بیرونی» در تاشکند (جمهوری ازبکستان) نگهداری می شود. تصحیحی از این ترجمۀ فارسی با استفاده از نسخه های عربی موجود در ایران، ترکیه و هند قبلا منتشر شده است.
شادروان خورشید ف. عبدالله زاده (درگذشتۀ دی 1391 ه.ش) استاد دانشگاه دولتی باباجان غفورف خجند در کتابی که در سال 1990 میلادی با عنوان کوشیار جیلی به زبان روسی در شهر دوشنبۀ تاجیکستان منتشر کرد محتویات رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی را بر اساس همین ترجمۀ کهن فارسی (نسخۀ تاشکند) آورده است. ترجمۀ فارسی کتاب خورشید عبدالله زاده در سال 1388 ه. ش به ترجمۀ شادروان پرویز شهریاری در تهران منتشر شد.
کتاب حاضر شامل تصویر نسخۀ خطی ترجمۀ فارسی کهنی از این رساله، تصحیح متن ترجمۀ فارسی، تصحیحی از متن اصلی رساله و ترجمۀ ژاپنی آن است.
ترجمۀ فارسی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی تصحیح ترجمۀ فارسی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی، تصحیح متن عربی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی و ترجمۀ ژاپنی رسالۀ اسطرلاب کوشیار گیلانی عناوین فصل های این کتاب است.