میراث مکتوب- دکتر علی‌اصغر دادبه، استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی، در نخستین شب از سلسله برنامه‌های هفت شب بر خوان سعدی طی سخنانی به بررسی ویژگی‌های زبان سعدی و تأثیر او بر خلق زبانی مانا و ماندگار در طول دوران پرداخت.
دادبه با اشاره به نقش سعدی در بازآفرینی زبان فارسی گفت: هنر سعدی خلق زبانی بود که هم اهل فن به سوی آن برود و هم مردم اگرچه بازگشت سعدی به زبان فردوسی و رودکی بود اما زبان دیگری آفرید که تمام اقشار آن را می فهمند و این استاد سخن زبان را به حدی از کمال رسانده که مانا شده است و زبان امروز ماست.
این استاد ادبیات عرفانی در ادامه یکسان سازی زبان شعر و نثر،ظاهر ساده و باطن هنری، ایجاز، طنز و ویژگی موسیقایی آثار سعدی را پنج ویژگی مختص به این شاعر بلندآوازه برشمرد و گفت: تا پیش از سعدی زبان شعر روانتر و نثر دشوارتر بود اما سعدی جذابیت شعر را به نثر داد و روانی نثر را در شعر خلق کرد.
وی ادامه داد: ساده بودن ظاهر و باطن هنری یکی از مهمترین ویژگی های آثار سعدی است چرا که صنایع ادبی وقتی ارزشمند هستند که به طور طبیعی و نه ساختگی ظهور کنند.
دادبه ایجاز در آثار سعدی را عین بلاغت دانست و گفت: این ویژگی جدی کلام سعدی است و شما نمی توانید چیزی را از گلستان حذف کنید و زاید باشد و به واقع این مسئله بلاغت را سعدی کاملا درک کرده و شایستگی و توانایی به کارگیری آن را داشته است.
وی همچنین از طنز به عنوان خصیصه ای نام برد که سعدی خود در پایان گلستان به آن اشاره کرده و آن طرب انگیزی و طیبت آمیز بودن آثار اوست که تابع شرایط سیاسی و اجتماعی دوران زیست این سخنور بلندمرتبه بوده است.
این چهره ماندگار عرصه ادبیات عرفانی و فلسفه اسلامی ویژگی موسیقایی در آثار سعدی را مهمترین دلیل بر مانایی آثار او دانست و گفت: این ویژگی می تواند زبانی را خلق کند که قرنها پابرجا بماند و همچنان زبان ما باشد زبانی که هم خواص را جذاب کند هم غیرخواص را و ویژگی موسیقی آزاد به بهترین وجه در کلام سعدی به ویژه در گلستان گنجانده به شده است.
دادبه در پایان سخنان خویش با تمجید از نحوه سخن سرایی سعدی افزود: مجموعه این ویژگی ها در کلام سعدی ظهور کرده است و تمام اینها در خصیصه سهل ممتنع گویی سعدی است و از همین رو و به حق سعدی را استاد سخن گفته اند و تنها سعدی، سعدی است و سعدی را باید یاد گرفت تا به سوی ادب فارسی رفت.
منبع: ایسنا