میراث مکتوب- کتاب «فاطمیان، کلام اسماعیلیه و مشروعیت» نوشتۀ بهناز کیباخی با پیشگفتار فرهاد دفتری، رئیس مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی (لندن) از سوی انتشارات میراثبان و با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی راهی بازار نشر شد.
فرهاد دفتری در پیشگفتار خود بر این اثر با اشاره به آغاز تاریخ اسماعیلیه، به رحلت امام جعفر صادق (ع)، پرداخته و نوشته است: «با رحلت امام جعفر صادق (ع)، در سال 148 هجری، شیعیانِ امامیۀ پیروِ آن حضرت به چندین گروه و شاخه تقسیم شدند که یکی از این شاخه‌های اصلی تحت عنوان اسماعیلیه به صورت یک نهضت انقلابی پویا در مناطق مختلف جهان اسلام پدیدار گشت. شبکه‌ای از داعیان که هم‌زمان متکلمین و مؤلّفین جامعۀ خود نیز بودند، پیام عمدۀ این نهضت را که بیشتر با عناوین «دعوت هادیه» اشتهار یافته بود، گسترش می‌دادند.»
رئیس مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی با اشاره به اینکه دعوت اسماعیلیه با شتاب گسترش یافت، به این نکته اشاره کرده است، که در سال 297 هجری، اسماعیلیان موفق به تأسیس خلافت فاطمی در شمال آفریقا شدند.
دفتری در ادامۀ نوشتار خود کتاب «فاطمیان، کلام اسماعیلیه و مشروعیت» را اثری جامع در زمینۀ شناخت کلام اسماعیلیه ارزیابی کرده و نوشته است: نویسنده، دقیقاً به شناسایی عناصر مختلف، به خصوص منابع تأویلی، اثبات امامت، فقهی، تاریخی و فلسفی پرداخته است.
کیباخی، نویسندۀ کتاب «فاطمیان، کلام اسماعیلیه و مشروعیت» در فصل نخست اثر خود ابتدا به مقدمات و کلیات پرداخته است. وی در این فصل مفاهیم و اصطلاحات، آراء کلامی، اسماعیلیه، فاطمیان و شاخصه‌های کلامی را در کنار آثار کلامی و دوران نهضت، استقرار و اقتدار فاطمیان برای خوانندگان توضیح داده است.
«اسماعیلیه در مطالعات پیشین» عنوان فصل دوم است؛ فصلی که در آن خوانندگان می‌توانند با آثار اسماعیلی پیش از فاطمیان مانند رسائل اخوان الصفا و خُلّان الوفاء آشنا شوند. در بخش دیگری از این فصل آثار اسماعیلی در عصر فاطمیان در اختیار خوانندگان قرار گرفته است که منابع تأویلی کلامی، منابع اثباتی امامت، منابع فلسفی کلامی، منابع جدلی، منابع فقهی کلامی، و منابع تاریخی‌کلامی از جمله آنها میباشد. معرفی آثار کلامی فلسفی حوزۀ شرق اسلام، تواریخ عمومی و اختصاصی فاطمیان نیز بخش دیگری از فصل دوم است.
«آراء کلامی اسماعیلیه» عنوان فصل سوم است. کیباخی در این فصل ساختار کلام اسماعیلیه و نظام معرفت‌شناسی آن را برای خوانندگان بسط داده و در ادامه منظومۀ جهان‌شناختی اسماعیلیه و آراء آنها را از نظر گذرانده است.
«عوامل مؤثر در تولید کلام اسماعیلیه» و «آراء و نظریه‌های کلامی مؤثر بر مشروعیت فاطمیان» عناوین فصل‌های چهارم و پنجم از این کتاب است و در این فصول نویسنده تلاش کرده تا زمینه‌ها و عوامل فکری فرهنگی اسماعیلیه را بررسی کرده و انشقاق عقیدتی قَرمَطی از فاطمی را بررسی کند و دست به بازکاوی مفاهیم مهدی، ناطق و قائم بزند.
«تأثیر آراء کلامی اسماعیلیه بر مشروعیت مذهبی و سیاسی فاطمیان» عنوان فصل ششم است که در آن آراء کلامی معطوف بر مشروعیت مذهبی فاطمیان از جمله تأویل و مشروعیت، نص و مشروعیت، علم و عصمت امام و مشروعیت و همچنین جایگاه امام در جهان‌شناسی اسماعیلیه و مشروعیت مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین شأن تشریعی امام و مشروعیت، مهدویت، قائمیت، ناطقیت و مشروعیت، از دیگر مباحث مطروحه در این فصل است.
«فاطمیان، کلام اسماعیلیه و مشروعیت» اثر بهناز کیباخی با مقدمۀ دکترفرهاد دفتری، رئیس مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی، از سوی انتشارات میراثبان با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی به بهای صد هزار تومان منتشر شده است.
علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر و دریافت این کتاب می‌توانند با شماره تلفن 66490612 داخلی 105 تماس حاصل نمایند.
مریم مرادخانی