میراث مکتوب- ندا حیدرپور نجف‌آبادی در مقالۀ «بررسی تحریرِ فارسی «عجائب المخلوقاتِ» قزوینی (بر اساس نسخۀ مورّخ 699ق)» که در شمارۀ 64 مجلۀ آینۀ میراث به چاپ رسیده، به نقد و بررسی اطلاعات پیشین دربارۀ زکریا قزوینی و عجائب المخلوقات و ارائۀ برخی اطلاعات جدید در این باره پرداخته است.
در چکیدۀ این مقاله می‌خوانیم: هر یک از دو تحریر عربی و فارسیِ عجائب المخلوقات زکریا قزوینی توسط خودِ او بازبینی شده و سپس تصرّفاتی به دست دیگران در آن‌ها شده و در نتیجه، پیچیدگی‌هایی به هر دو تحریر راه یافته است. تصرّفات و برافزوده‌های جدید در متن فارسی، این گمان را به‌وجود آورده بود که متن عربی بعد از زمان قزوینی به فارسی ترجمه شده است؛ در حالی که مقایسۀ تاریخ‌های تحریر عربی و تحریر فارسی نشان می‌دهد که برخلاف تصوّر رایج، متن فارسی پیش از متن عربی نوشته شده و بنابراین، تحریر فارسی هم از خود قزوینی است. شناسایی نسخۀ مورّخ 699ق از تحریر فارسی که عاری از تصرّفات است، امکان بررسی دقیق متن فارسی و عربی را فراهم آورده است. در این مقاله به کمک همین نسخه و سنجش آن با دیگر نسخه‌ها و رجوع به منابعی چند، اطلاعات پیشین دربارۀ قزوینی و عجائب المخلوقات نقد و بررسی، و نویافته‌هایی ارائه شده است.
برای دسترسی به متن کامل مقاله کلیک کنید.
