میراث مکتوب- ایرج عنایتی زاده رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تشریح و معرفی سفرنامههای جهانگردان اروپایی که در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود؛ گفت: یکی از بخش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی مربوط به ایرانشناسی و اسلام شناسی است که این بخش گنجینه ای از اسناد و مطالعات مربوط به ایرانشناسی و اسلام شناسی را دربر می گیرد و بالغ بر 400 عنوان سفرنامه در این بخش نگهداری می شود.
وی ادامه داد: برخی از سفرنامههای موجود متعلق به جهانگردان مشهور اروپایی است که مطالب عینی و مستندات تاریخی و مهمی از مراسم عزاداری محرم و عاشورا و نوع عزاداری جامعه ایران در قرن‌های گذشته را قید کرده است.
رئیس گروه ایرانشناسی و اسلام شناسی در ادامه صحبت های خود با اشاره به سفرنامه جهانگردان اروپایی که بخشی از آنها درباره عزاداری امام حسین (ع) و یاران بزرگوار ایشان است؛ توضیح داد: از سفرنامههای موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران که در آنها به مراسم محرم و عزاداری شیعیان ایران اشاره شده می‌توان به سفرنامه پیترو دلاواله، سفرنامه تاورینه، سفرنامه آرنولد ویلسن، سفرنامه فردیک چارلز ریجارد و سفرنامه هاینریش بروگش اشاره کرد.
وی تصریح کرد: سفرنامههای پیترو دلاواله و تاورینه برای قدمت تاریخی دوران صفویه است. سفرنامه هاینریش بروگش از مراسم محرم و عزاداری شیعیان ایران نیز متعلق به دوره قاجاراست که مطالب مستندی را ثبت کرده است.
عنایتی زاده درباره تفاوت روایت سفرنامههای پیترو دلاواله و تاورینه با سفرنامه هاینریش بروگش عنوان کرد: تفاوت های موجود در این سفرنامه‌ها نوع نگاه نگارنده ها به ماهیت عزاداری ها است به این معنا که سفرنامههای پیترو دلاواله و تاورینه به مستندنگاری محرم و عزاداری در بین توده مردم پرداخته است. اما در سفرنامه هاینریش بروگش محرم در دوران قاجار و تصویری است که از تعزیه مستند کرده است.
وی ادامه داد: همچنین در سفرنامههای ارنست اورسل و فوروکاوای ژاپنی و سفرنامه هانری بایندر که به فارسی نیز ترجمه شده‌اند مستندات تاریخی از محرم و عزاداری جامعه ایران موجود است.
عنایتی زاده اظهار داشت: سفرنامههای پیترو دلاواله، تاورینه، آرنولد ویلسن، فردیک چارلز ریچارد و سفرنامه هاینریش بروگش آلمانی به زبان اصلی و جزو سفرنامههای نفیس کتابخانه ملی به شمار می‌روند.