میراث مکتوب- سیویکمین برنامۀ سهشنبههای فرهنگی آستان قدس رضوی به معرفی و رونمایی قدیمیترین نسخههای خطی زیارت اربعین در گنجینۀ رضوی با حضور جمعی از کارشناسان و صاحبنظران و پژوهشگران اختصاص یافت.
کارشناس نسخ خطی آستان قدس رضوی در معرفی این نسخههای خطی با بیان اینکه یکی از اولین آثار و نسخههای خطی مستقل و مهم دربارۀ زیارت اربعین، کتاب «المزار» محمدبن محمدبن نُعمان، معروف به شیخ مفید از علمای برجستۀ شیعه در قرن چهارم هجری قمری است، دربارۀ نسخۀ آستان قدس از این اثر بیان کرد: قدیمیترین و نفیسترین نسخۀ خطی «المزار» شیخ مفید در ایران که فضیلت زیارت اربعین را ذکر کرده است، در کتابخانۀ آستان قدس رضوی نگهداری میشود که به خط نسخ 15سطری در محرم 957 هجری قمری در 77 برگ کتابت و توسط رضا نائينى در مرداد 1311 وقف کتابخانۀ رضوی شده است.
سیدرضا صداقتحسینی به قدیمیترین و نفیسترین نسخۀ خطی شرح زیارت اربعین در ایران نیز اشاره کرد و گفت: نسخۀ خطی «مصباح المتهجّد»، تألیف شیخ ابوجعفر محمدبن حسن طوسی، از معروفترین محدّثان و فقهای شیعۀ قرن پنجم هجری قمری است که از کهنترین، مهمترین و معتبرترین آثار مشتمل بر ادعیه و زیارات است. نسخۀ موجود در کتابخانۀ آستان قدس از این اثر، به خط نسخ 24 سطری توسط عبدالجباربن علىبن منصور نقّاش رازى در 23 صفر سال 502 هجری قمری در 208 برگ کتابت شده و از سوی كاظم مدیر شانهچى، در ارديبهشت 1339 وقف شده است.
وی در معرفی سومین نسخۀ خطی که در این برنامه رونمایی شد، گفت: یکی دیگر از نفایس کتابخانه آستان قدس رضوی که متن زیارت اربعین را شامل میشود، نسخۀ خطی کتاب «المزار» اثر شمسالدین محمد بن مکّی عاملی، معروف به شهید اوّل از فقهای بزرگ شیعه در قرن هشتم هجری قمری است که نسخۀ آستان قدس، به خط نسخ 15 سطری در قرن 11 در 127 برگ کتابت و از سوی نادرشاه افشار، در سال 1145 هجری قمری وقف کتابخانۀ رضوی شده است.
صداقتحسینی در پایان یادآور شد: «زیارت اربعین» علاوه بر منابع فوق، در کتب معروف و مختلف ادعیه و زیارات همانند «اقبال الاعمال» و «مصباح الزائر»، «ابن طاووس»، «المزار الکبیر» محمدبن جعفر مشهدی، «مصباح» و «البلد الامین» کفعمی، «بحار الانوار»، «تحفه الزائر» و «زاد المعاد» علامه مجلسی نیز آمده است که نسخههای ارزشمندی از این آثار در کتابخانۀ آستان قدس رضوی نگهداری میشود.