میراث مکتوب – از جمله اندیشمندان ایرانی که تا کنون با وجود مقالات و بررسی‌های صورت گرفته، اما همچنان نیازمند بازشناسی و آشنایی بیشتر با آرا و اندیشه‌های او هستیم، سید احمد فَردید با نام اولیه سید احمد مهینی یزدی است که در سال 1373 در تهران و در سن 84 سالگی دیده از جهان فرو بست.
سید احمد فَردید دارای دیدگاههای پراکنده و گاه متضادی در زمینه های تاریخی، ادبی، اجتماعی، سیاسی، فلسفی زبان شناسی و دینی بود که آنها را «حکمت انسی» می خواند، اگرچه او در طول حیات خود هیچ اثری منتشر نکرد و به «فیلسوف شفاهی» مشهور شد.
فردید دربارۀ علت ننوشتن می گوید: «رسم من این است که هر بار که چیزی بنویسم و یک هفته بعد آن را بخوانم، نتیجه این می‌شود که از آن خوشم نمی یآید»
حال دکتر محمدرضا توکلی صابری که مؤلف و مترجم کتاب‌هایی در زمینۀ پزشکی، داروسازی، علم، ادبیات و فلسفه میباشد و پیش از این نیز با حضور در صدوهشتمین نشست مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب به تفصیل کتاب سفرنامۀ خود را دربارۀ ناصرخسرو تشریح کرده بود، در تازه‌ترین یادداشت خود به بررسی آرای سیداحمد فردید پرداخته است.
مقالۀ دکتر توکلی صابری با نام «فردید و فردیدیات» در شمارۀ 49 فصلنامۀ دریچه منتشر شده و با این مقدمه آغاز می‌شود:
در دهۀ 40خورشیدی به هنگامی که در دانشگاه تهران دانشجو بودم و جلال آل احمد کتاب را منتشر کرده بود، اسم فردید بر سر زبانها افتاده بود، زیرا در آن کتاب آل احمد گفته بود که این تعبیر “غربزدگی” را از افادات شفاهی سرور دیگرم حضرت فردید گرفته ام». بعدها هم داریوش آشوری نوشته بود: «با مرگ احمد فردید دفتر یک دوران از تاریخ فکر و روشنفکری در این کشور بسته شد… نگرش در ماهیت و معنای تاریخ ماست که او را سزاوار داشتن عنوان فیلسوف می‌کند» من هم به اقتضای کنجکاوی به دنبال این بودم تا بدانم فردید کیست که آل احمد، برجسته ترین روشنفکر آن زمان، این چنین از وی تعریف کرده است و نوشته ای از وی بخوانم. اما آرزوی من هیچ گاه برآورده نشد و هیچ گاه به متن مکتوبی از وی دسترسی نیافتم. تا اینکه چند ماه پیش آگهی انتشار کتاب دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان را در روزنامه دیدم. مانند اینکه گنج گرانبهایی را یافته باشم…..
علاقه‌مندان متن کامل این مقاله را می‌توانند در مجله دریچه، پائیز 1397، شماره 49 بخوانند.