میراث مکتوب- آخرین روز آبان‌ماه 1397، مؤسسۀ پژوهشی «میراث مکتوب» شاهد برگزاری شصت و ششمین دیدار دوستانۀ خود در محل کتابخانه این مؤسسه بود.
به گزارش پایگاه خبری میراث مکتوب، روز چهارشنبه، 30 آبان‌ماه، مؤسسۀ پژوهشی «میراث مکتوب» بار دیگر به مانند ماه‌های گذشته، در آخرین چهارشنبۀ ماه میزبان جمعی از ادیبان و فرهنگ دوستان ایران بود.
دیدارهای دوستانۀ مؤسسۀ پژوهشی «میراث مکتوب» که طی چند سال گذشته در آخرین چهارشنبه هر ماه بصورت مداوم برگزار شده است، حال در شصت و ششمین جلسه خود به مانند قبل در محل سالن کتابخانه این مؤسسه برگزار شد و این نشست نیز شاهد حضور اساتید بنام ادبیات و فرهنگ ایران از جمله آقایان دکتر مهدی محقق، دکتر سید علی موسوی گرمارودی، استاد احمد سمیعی، دکتر اشرف بروجردی (رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)، دکتر فاطمه سماواتی، دکتر نوش آفرین انصاری، سید علی میرافضلی (رباعی پژوه)، دکتر محمدابراهیم ذاکر(مترجم کتاب الحاوی رازی)، دکتر فتح الله مجتبایی، دکتر توفیق سبحانی، دکتر مریم زمانی (مصحح کتاب مطلع الانوار) و شماری دیگر از استادان و پژوهشگران ادبیات فارسی بود.
همچنین در نشست دوستانه اخیر در مؤسسۀ پژوهشی «میراث مکتوب» در ارتباط با فعالیت‌های ادبی و فرهنگی صورت گرفته طی یک ماه گذشته در زمینۀ میراث مکتوب و ادبیات فارسی بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
لازم به ذکر است مؤسسۀ پژوهشی «میراث مکتوب» طی 25 سال فعالیت خود تا کنون توانسته 400 جلد کتاب از دریای بزرگ ادبیات کهن فارسی را به زینت چاپ آورد و همزمان طی ربع قرن فعالیت بیش از 200 شماره مجله تخصصی و پژوهشی را در حوزه ادبیات فارسی تهیه و منتشر نماید.
تبریک میلاد پیامبر
در آغاز نشست شصت و ششم، اکبر ایرانی، مدیر عامل موسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، با خواندن ابیات معروف سعدی در وصف پیامبر پیشاپیش میلاد فرخنده حضرت محمد(ص) را تبریک و به حاضران خیرمقدم و خوشامد گفت.
ایرانی سپس اظهار داشت که از حدود شش سال پیش دیدارهای دوستانه موسسۀ میراث مکتوب تا به امروز ادامه دارد و از این بابت که در این دیدارها به معرفی آثار و فعالیت‌های صورت گرفته در این حوزه پرداخته می‌شود، این موضوع جای خوشحالی است.
ایرانی در ادامه به سرکارخانم دکتر اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و همراهان که میهمان این جلسه بودند، خوشامد گفت.
زحمات مجموعۀ میراث مکتوب، میراثی ماندگار برای آینده است
در این جلسه دکتر اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران از نخستین مهمانانی بودند که سخنان کوتاهی را عنوان کردند.
دکتر بروجردی با اظهار خرسندی از شرکت و حضور در این محفل گرم و دوستانه، برای موسسۀ میراث مکتوب که به گفته وی فعالیت‌های قابل توجهی را در حوزۀ ادبیات فارسی دنبال کرده، آرزوی موفقیت کرد.
به گفتۀ رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران زحمات مجموعۀ میراث مکتوب، میراثی ماندگار برای آینده است که امیدواریم بتوانیم قدر و ارزش آن را بدانیم.
دکتر بروجردی در ادامه با استناد به حدیثی از حضرت علی(ع)، یکی از نتایج مهم فعالیت‌های صورت گرفته توسط میراث مکتوب را تواصل و پیوستگی آن عنوان کرد و از شرکت کنندگان و مسئولان خواست تا با ادامه این گونه ارتباطات و جلسات زمینه انتقال میراث ماندگار در حوزه ادبیات فارسی به نسل‌های آتی فراهم نمایند.
رونمایی از کتاب مطلع الانوار امیر خسرو دهلوی
در ادامه جلسه کتاب «مطلع الانوار امیر خسرو دهلوی» به تصحیح دکتر مریم زمانی با حضور دکتر اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران رونمایی شد و به پاس تلاش در تصحیح این کتاب، تقدیرنامه‌ای به دکتر زمانی اهدا گردید.
تقدیر از خیرین فرهنگی
در این جلسه همچنین از آقای مهندس مرتضی سالمی نیک و سرکار خانم «فریبا سالمی نیک»، از فرهنگ دوستان ایرانی ساکن امریکا، که حمایت مالی از نتشار کتاب مطلع الانوار امیر خسسور دهلوی را برعهده گرفتند، تقدیر و قدردانی به عمل آمد. لوح تقدیر ایشان نیابتاً به آقای اقبالیان تقدیم شد.
همچنین در این جلسه از سرکار خانم دکتر «فاطمه سماواتی» دکترای تاریخ و مدیر «انتشارات مدحت» که بخشی از هزینه انتشار مجله «آیینه میراث» را تقبل کرده‌اند، قدردانی به عمل آمد.
استاد احمد سمیعی گیلانی: فعالیت موسسۀ میراث مکتوب در ادامه فعالیت بنیاد فرهنگ است
در ادامه نشست دوستانۀ آبان‌ماه، استاد «احمد سمیعی گیلانی» به بیان سخنانی در ارتباط با فعالیت موسسۀ میراث مکتوب پرداختند و فعالیت این مؤسسه را در ادامه فعالیت «بنیاد فرهنگ» عنوان کردند.
به گفتۀ استاد احمد سمیعی گیلانی، موسسۀ میراث مکتوب از معدود سازمان‌های فرهنگی دولتی است که با ثبات مدیریتی در آن توانسته موفق عمل کند و امید است این مؤسسه بتواند نیروهای توانا و قابلی را برای آینده تربیت کند.
انتشار «فهرست نسخ چاپ سنگی مؤسسه ولیعصر» و آثار «مهندس بوربور»
در این جلسه همچنین، اکبر ایرانی، مدیرعامل موسسۀ پژوهشی میراث مکتوب از انتشار فهرست کتاب‌های نفیس چاپ سنگی از مؤسسه ولیعصر خبر داد. به گفته ایرانی این فهرست حدود 500 نسخه چاپ سنگی را در بر گرفته که توسط مؤسسه میراث مکتوب تصحیح شده و در حال حاضر در «انتشارات میراثبان» قابل دسترسی میباشد.
شعرخوانی جناب آقای حسن ادیب زاده
خواندن رباعیات زیر از «حسن ادیب زاده» توسط شاعر از دیگر برنامه‌های دیدار دوستانه آبان‌ماه بود:
گفتا که چه داری ز جهان، گفتم به / گفتا چه بود بلای جان، گفتم به
گفتم که مرا نشاند برخاک سیاه؟ / گفتا به که میبری گمان؟ گفتم به
***
با من شده همسفر دل سودایی / تا بیشتر از این نکشد رسوایی
از بس نگرد مرا و گوید چه کنم؟ / یا همره دیوانه و یا تنهایی
رباعی خوانی جناب آقای سید علی میرافضلی
«سید علی میرافضلی»، رباعی پژوه که تحقیقاتی را در مورد رباعیات سنایی دنبال کردند از دیگر شرکت کنندگان مراسم آبان‌ماه موسسۀ میراث مکتوب بودند. آقای سید علی میرافضلی همچنین قبل از این بخش کرمان و یزد از مجموعه کتاب «خلاصة الاشعار و زبدة‌الافکار تقی‌الدین نوشته محمدبن شرف‌الدین علی حسینی کاشانی» را با همکاری موسسۀ میراث مکتوب آماده انتشار کردند. اهمیت این کتاب از آن‌جاست که چشم اندازی از اشعار و ادبیات دوره صفوی را ارائه می دهد.
در این نشست آقای میرافضلی همچنین رباعی منتخبی از سنایی را برای حاضران قرائت کردند:
می بر کف گیر و هر دو عالم بفروش/ بیهوده مباد هر دو خانه به خروش
گر هر دو جهان نباشدت در می کوش / در دوزخ مست به که در خلد به هوش
استاد فتح‌الله مجتبایی و انتشار نسخه‌ای از «المِلل و النحل شهرستانی»
در دیدار دوستانه آبان‌ماه، همچنین استاد فتح‌الله مجتبایی که تصحیح و انتشار نسخه‌ای از «المِلل و النحل نوشته محمد بن عبدالکریم شهرستانی» را به تازگی انجام داده‌اند، به معرفی اجمالی این اثر پرداختند.
انتشار نسخه‌ای تصحیح شده از «المِلل و النحل شهرستانی» توسط استاد مجتبایی و با مقدمه‌ای توسط آقای «سید محمد عمادی حائری» صورت گرفته که توسط موسسۀ میراث مکتوب منتشر شده است.
استاد مجتبایی در ارتباط با دستیابی به نسخه قدیمی این اثر اظهار داشت:
روزگاری که در پاکستان ماموریت فرهنگی داشتم با راهنمایی مرحوم محمد شفیق به یک نسخه قدیمی از «المِلل و النحل» دست یافتم که خیلی خوانا نبود. این نسخه یا در زمان حیات شهرستانی یا کمی بعد از وفات شهرستانی تهیه شده است. این نسخه را به موسسۀ میراث مکتوب عرضه کردم و در این مؤسسه عکس روشن‌تری از نسخه گرفته و آماده شد.
استاد مجتبایی در ادامه افزود: کارشهرستانی از آن جهت مهم بوده است که کتابش با هدف شناساندن بیشتر مذاهب تهیه شده نه تائید و یا تکذیب دیگر مذاهب و ادیان و این روش فقط در ایران و یونان باستان متدوال بوده که آثار درباره ادیان با هدف شناساندن و آشنا کردن مسلمانان صورت می‌گرفته است نه مقابله و یا تکذیب و یا تائید آن‌ها. کتاب «المِلل و النحل شهرستانی» نیز با همین هدف تهیه شده و اطلاعات آن بر حسب اطلاعات و مسافرت هایی است که دنبال شده است. همچنین ترجمه فارسی از این کتاب بسیار مهم است و من معتقدم که نثر این کتاب نثر قرن هفتم زبان فارسی است و باید همتی برای فهرست بندی کتاب کرد، چون معادل های بسیار خوبی در فارسی و عربی دارد.
معرفی مطلع الانوار امیر خسرو دهلوی از زبان دکتر مریم زمانی
دکتر مریم زمانی مصحح کتاب «مطلع الانوار امیر خسرو دهلوی» و از شرکت کنندگان در دیدار دوستانه آبان‌ماه که در ابتدای جلسه معرفی کوتاهی از تصحیح ایشان بر کتاب « مطلع الانوار» به عمل آمد، در این بخش توصیفاتی را از کتاب مطلع الانوار بیان داشتند.
به گفته دکتر زمانی، مطلع الانوار به تقلید از یکی از منظومه‌های خمسه نظامی یعنی «مخزن الاسرار» سروده شده و تحت تاثیر فضا و فرهنگ هندوستان است، هرچند مخاطب امیر خسرو با مخاطب مخزن الاسرار نظامی متفاوت است، چون در مخزن الاسرار مخاطب نیاز به دانش بالای درباری دارد اما در مطلع الانوار، امیر خسرو توصیه های کاربردی‌تر و روزمره‌تری را ارائه می‌دهد.
دکتر زمانی همچنین در ارتباط با اهمیت مطلع الانوار عنوان داشت که می توان در مطالعات مردم شناسی و جامعه شناسی به این اثر مراجعه کرد، و دریافت که در قرن هفتم و هشتم، فارسی زبانان از چه واژه هایی استفاده کرده‌اند؟ همچنین از نظر تصویر سازی و داستان پردازی مطلع الانوار بسیار متفاوت از مخزن الاسرار است و چون در هند نگارش شده از نظر محتوایی متفاوت از آثار نویسندگان داخل مرزهای ایران است و با متن صمیمانه و لطیف خود تنوع ادبیات فارسی را نشان می‌دهد.
«نامه ای به استاد سفر کرده» دکتر موسوی گرمارودی، حسن ختام دیدار دوستانه آبان‌ماه
دکتر موسوی گرمارودی در پایان نشست دوستانه به رسم همیشگی شعری زیبا و این بار از سروده‌های بسیار آهنگین و زیبای خود را برای حاضران قرائت کردند.
شعر منتخب دکتر موسوی گرمارودی، سروده‌ای از وی بود که تحت عنوان «نامه ای به استاد سفر کرده» در 33 سال پیش به مناسبت سفر استاد ایشان، آقای «احمد مهدوی دامغانی» به آمریکا سروده شده است. این سروده زیبا و آهنگین به شرح ذیل است:
خدای داند و باری تو نیز می دانی / که دوری تو مرا درد جان شکر شده است
تو رفته‌ای و دل بی شکیب من اینجا / چنان چو بره گم گشته در به در شده است
از ان زمان که سر نامه تو بگشودم / سرشک چشم وغم سینه بیشتر شده است
چو آفتاب که هم سوزد و هم آرد نور / لهیب مهر و غمت هر دو پر شرر شده است
بیا که بی نگهت من یتیم دیدارم/ مگر که قاتل دیدار این سفر شده است
مجال یافته‌‌ای تا کنون که دریابی / که عمر کوته ما بی تو چون به سر شده است
چو اختر از افق شامِ دل دوباره بتاب / که تا نسیم صباح گویدم سحر شده است
به رفت از بر من پارسال امیر سخن / و ز آن فراغ، شکسته مرا کمر شده است
نظر برید ز من منشی و کنون از داغ / دلم شقایق صحرای آن نظر شده است
کنون جلالیِ نائینی و شهیدی ماند / که سر ز سایه آن هر دو تاج‌ور شده است
تو آفتابِ منی، لیک رفته از خاور / بیا که بی تو دلم چاه باختر شده است
نبینی آن که چو رفتی، دوباره این شاگرد/ چگونه در سخن و شعر بی هنر شده است
کنون که نیستی، ای گفته‌ات عیار سخن / ببین که شعر من از پیشتر، بدتر شده است
مرا هم ار نه بخواهی کجا، توانی گفت؟ / که جذبه‌های سخن در تو بی اثر شده است
به پاس شهر دری بازگرد اگر دانی / که طفل شهر کنون بی تو بی پدر شده است
– گزارش تصویری شصت و ششمین نشست میراث مکتوب- بخش اول
– گزارش تصویری شصت و ششمین نشست میراث مکتوب- بخش دوم