میراث مکتوب – برخی گمان می‌کنند که تنها در عهد باستان موضوع‌های مبهم وجود دارد، اما باید دانست که در دوران اسلامی نیز ما شاهد مقاطع کوتاهی هستیم که باید بیشتر مورد مطالعه قرار گیرد. در این میان قرون اول تا چهارم هجری مانند اقیانوسی است که فقط چند نقطه از آن شناسایی شده است. از سده‌های سوم و چهارم هجری تنها نام چندین خلیفۀ دست‌نشاندۀ عباسی و چند سلسلۀ بزرگ به‌جا مانده است و اغلب نویسندگان معاصر تنها به همان اکتفا کرده‌اند. در حالی که می‌توان از ده‌ها دودمان محلی در طی دو قرن مذکور نام برد. اگرچه هر یک از امیران این سلسله‌ها برای مدت کوتاهی بر یک شهر یا ولایت حکم می‌راندند، اما کثرت سکه‌های به‌جامانده از آنان به ما این امکان را می‌دهد تا دست‌کم کرونولوژی و نسب‌نامه‌ای از آنها تنظیم کنیم. چیزی که در دیگر منابع موجود به‌راحتی یافت نمی‌شود.
این پژوهش به دو مطلب مهم توجه دارد:
1. بازخوانی سکه هایی که سکه شناسان به اشتباهه خوانده اند و سکه هایی که تاکنون ثبت نشده است.
2. چگونگی ارتباط امیران محلی با سلسله های پادشاهی فرادست.
– سرفصل های کتاب به نام پادشاهان دودمانهای بزرگ نامگذاری شده است و در هر قسمت به کتابهای امیران محلی و شورشیان در محدوده سلسله های حاکم نیز اشاره شده است تا اهمیت مطالعه و بررسی سکه های دودمان های کوچک و فرودست و امیران گمنام نشان داده شود..
– تحقیق به دو شیوه انجام شده است. شیوه تحقیق میدانی و شیوه تحقیق کتابخانه ای. در تحقیق میدانی ، تصاویر سکه های محلی از موزه ها، مجموعه های شخصی و کتب و نشریات استراج و با مطالعه دقیق ، شناسنامه ای برای هر سکه تنظیم شده است. سپس به مطالعه منابع اصلی به ویژه وقایع نامه ها ، تواریخ عمومی و تواریخ محلی پرداخته شده است.
– نکات مهم مهم در این پژوهش تاریخی توجه به شعائر انقلابیون و سرداران یاغی است که در بعضی از متون تاریخی غافل مانده است. نام و شعار این مدعیان می تواند برای دانش پژوهان مفید و سودمند واقع شود.
دستاورد و محصول این پژوهش معرفی منابع اصیل و مهمی است که قبلا پژوهشگران تاریخ به ویژه در ایران به آنها مراجعه نکرده اند. به عبارت دیگر بازخوانی یک سری اسناد دولتی و محلی از قرون سوم و چهارم هجری قمری پرداخته شده است. در اینجا لازم به توضیح این نکته است که این بررسی گاه از محدوده زمانی مورد بحث خارج و برخی سکه های خاص قرون دوم و پنجم هجری نیز معرفی گردیده است.
فهرست حکومت هایی که در این کتاب به آنها پرداخته شده است:
خاندان سهل سرخسی
طاهریان
آل قارن
بنی دُلَف
علویان
صفاریان
دیالمه
بنی عباس
بویهیان
سامانیان
قراخانیان
سلیمانی، سعید، تاریخ سکه در دودمانهای محلی ایران (قرن سوم و چهارم هجری قمری)، تهران، برگ نگار، 676 صفحه، قطع: وزیری، بها: 650000 ریال، 1396.