میراث مکتوب – «بحرالمعانی» متنی عرفانی مربوط به قرن نهم هجری است که به سبک تمهیدات و نامههای عین القضات همدانی، وقایع دوران خود را تشریح کرده است.
این کتاب که نخستین بار 70 سال پیش در هند چاپ شد، شامل 25 نامه است که مکی آنها را به یکی از مریدان خود نوشته است. هر کدام از این نامهها با غزلی از مولانا یا عطار آغاز میشود و نیز با غزل دیگری از این دو شاعر به اتمام میرسد.
بحرالمعانی به لحاظ بیان ساختار افراد در طبقات جهان بینی عرفانی از جمله ولی و قطب، جزو کتابهای مرجع و از نخستین آثار مکتوب در اینباره است . مکی در این کتاب شرح حال مختصری از حدود 460 تن از اولیا یا قطبهای عرفان زمانه خودش را در محدوده جغرافیایی از شبه قاره هند تا اندلس آن زمان آورده است.
از این کتاب تنها 2 نسخه در جهان وجود دارد؛ یکی نسخه عکسی که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و دیگری نسخهای از آن که در کتابخانه ملی از آن نگهداری میشود.
زمان کتابت یکی از این نسخهها اول شوال 1905 و محل آن حیدرآباد هند است که هم اکنون در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران از آن نگهداری میشود. کتابت نسخه دیگر نیز به ربیع الاول 1303 هجری قمری برمیگردد که توسط میرحسن علی کتابت شده است.
این اثر پس از 70 سال مجدداً توسط محمدسرور مولایی تصحیح شده است.
محمد بن نصیرالدین جعفر مکی حسینی، بحرالمعانی (مجموعه نامه های عرفانی)، مقدمه، تصحیح، فهرست و توضیح: محمد سرور مولایی، 580 صفحه، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، قطع: وزیری، 500000 ریال، 1397.