میراث مکتوب – بر حق رودکی پدر و قافله‌سالار شعر پارسی است که بیش از هزار سال قبل، پایه و ارکان شعر را با زبان پارسی بنیان نهاده و همۀ سخنوران و سخن‌سرایان بعد از او بدون استثنا خود را شاگرد آدم‌الشعرا دانسته‌اند. در شعر رودکی اکثر مضامین اخلاقی، اجتماعی و عاشقانه را می‌توان مشاهده کرد.
استاد شاعران، به‌عنوان پیر خرد و جهان‌دیده به انسان‌ها اندرز نیک سگالیدن، نیک‌بودن و نکویی پروریدن را می‌دهد و تأکید می‌کند در این جهان فسوس جز نکویی نخواهد ماند. و بدون شک همۀ این معانی و مضامین در شعر و سروده‌های شعرای بعدی، از ملک‌الشعرای ادب پارسی منشأ گرفته است و این است که تا امروز به «باد جوی مولیان آید همی» تضمین می‌کنند و نظیره می‌نویسند.
شعر رودکی فراتر از مکان و زمان است و امروزیان هم که اشعار ناب و سرۀ او را مطالعه می‌کنند همان تازگی و طراوت را درمی‌یابند که زمانی امیران عالی‌مقام سامانی از آن لذت و خوشی می‌برند و این است که شعرش همه جهان بنوشت.
عبدالرحمان جامی در بهارستان می‌نویسد: «چنان ذکی و تیزفهم بود که در هشت‌سالگی قرآن را به تمام حفظ کرد و قرائت بیاموخت و شعرگفتن گرفت و به‌واسطۀ حسن صوت در مطربی افتاد و عود بیاموخت و در آن ماهی شد و نصربن احمد سامانی او را تربیت کرد».
رودکی با توجه به اینکه حافظ قرآن بود در اشعارش از مضامین و مفاهیم قرآنی به نحو احسن استفاده کرده و در غزل و قصیده، رباعی، بیت، فرد و قطعات ماندگارش از فیض این کتاب آسمانی بهرۀ تمام برده که یکی از دلایل ماندگاری و پویایی شعر او همین الفت با کلام خداست.
استاد رودکی از سوی متقدمین و متأخرین به‌عنوان پدر شعر فارسی مورد اعتراف و احترام قرار گرفته و او را سلطان‌الشعرا، آدم‌الشعرا، صاحبقران شاعری، شاعر روشن‌بین و … یاد کرده‌اند. شعر رودکی زیبا، روان و سرشار از معانی بکر و جاودانه است که اهمیت و ارزش آنها چه در گذشته و چه در حال و آینده جایگاه و مقام خود را از دست نداده و نخواهد داد. با اینکه بیش از هزار سال از وفات این شاعر نامدار می‌گذرد ولی اشعار او طراوت و زلالی و گرمی و حرارت خود را از دست نداده و در این روزگار که ما با طوفان جدال و ستیز و درگیری و اختلافات عقیدتی و فکری مواجه هستیم، اندرزهای او بیش‌از‌بیش راه‌گشای ما خواهند بود.
یکی از دغدغه‌های مؤسسۀ فرهنگی اکو که در راستای ترویج و گسترش فرهنگ و ادب ملل منطقه گام برمی‌دارد، چاپ و نشر آثار اندیشمندان منطقه است و بر این اساس اقدام به گردآوری، برگردان و چاپ مقالات دانشمندان و فاضلان فرهیختۀ تاجیکستان با موضوع رودکی نموده است. این مطالب باب تازه‌ای در رودکی‌پژوهی محسوب می‌شوند و مطالعۀ آنها از منفعت خالی نیست و برای جامعۀ فرهنگی به‌ویژه دانشگاهیان و محققان سودمند خواهد بود.
این نوشته‌ها از منابع و مآخذ مختلف اعم از کتاب و مجله و مجموعه‌های گوناگون، در بلندی هفت سال تهیه، تدوین و برگردان شده است. در این نوشته‌ها دربارۀ زمان زندگی، وضعیت سیاسی و ادبی زمان سامانیان که استاد رودکی پروردۀ این دودمان نیک‌نام بود، انواع و اوزان شعری، صور خیال، تأثیر رودکی از شاعران پیشین و برعکس، تشابهات اشعار رودکی با شعرای عرب و غرب و موضوعات دیگر سخن می‌رود که مطالعۀ آنها برای خوانندگان فارسی‌گوی مفید و سودمند خواهد بود.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه/ محمدمهدی مظاهری
پیشگفتار/ نعمت‌الله امام‌زاده
سرسخن/ شاهمنصور خواجه‌اف
قبر استاد رودکی و روستای رودک/ صدرالدین عینی
وزن آثار باقیماندۀ رودکی/ بهرام سیروس
دانشنامۀ قدرخان و اهمیت آن در آموختن آثار رودکی و میراث ادبی ما/ شریف‌جان حسین‌زاده و رحیم هاشم
رودکی و روند زندگی او/ عبدالغنی میرزایف
رودکی و تکامل رباعی/ خالق میرزازاده
رودکی و وزیر جیهانی/ احرار مختاراف
دربارۀ آرایه‌های شعر رودکی/ رسول هادی‌زاده
جند ملاحظه از روی یک دلیل/ سعدان‌شاه عمران‌اف
رودکی و قطعه‌سرائی/ محمدوفا بقایف
رودکی و بازسازی مثنوی سندبادنامۀ او/ عثمان کریم‌اف
مناسبت سندبادنامۀ ظهیری با ابیات رودکی/ جمعه‌بای عزیز قل‌اف
مباحث پیرامون رودکی در قرن 15/ اعلاخان افصح‌زاده
بیت پرنیان و یا مرام‌نامۀ رودکی/ سبحان امیر
طب و طبیبان زمان رودکی/ یوسف نورعلی‌اف
رودکی و معاصران او از نگاه محمد عوفی/ سلطان واحداف
شعر رودکی و قالب بیت ادبیات کلاسیک/ خدایی شریف‌اف
آیا ستاد رودکی را «حکیم» خواندن رواست؟/ امریزدان علی‌مردان‌اف
اصطلاحات اشعار استاد رودکی/ یوسف اکبر‌زاده
اساس یک تصویر شاعرانه/ رحیم مسلمانیان قبادیانی
حکیم ابوعبدالله رودکی و طب/ مقصود حاجی‌مت‌اف
قصیدۀ «شکایت از پیری» رودکی و شعر قصیدۀ حالیه در سدۀ دهم/ عبدالنبی ستارزاده
پیرامون چند معنی مشترک در آثار ابن‌مقفع و رودکی/ تاج‌الدین مردانی
اشعار استاد رودکی به زبان عربی/ نعیمه قهاراوا
دو بیت نو از آثار رودکی/ نورالدین شهاب‌الدین‌اف
رودکی و پترارک/ منیره شهیدی
رودکی در ممالک غرب/ پروانه جمشید
بزرگداشت انسان در اشعار رودکی/ میرزت ملااحمد
نظری تازه در تصحیح اشعار استاد رودکی/ علی محمدی خراسانی
نگاهی به تصحیح و نشر اشعار رودکی/ عبدالمنان نصرالدین
شعر صحیح رودکی/ قادر رستم
نقش استاد صدرالدین عینی در شناخت رودکی/ مظفر محمدی
سه پیراهن یوسف/ فیض‌الله بابایف
استاد رودکی و بلعمیان/ معروف عیسی‌مت‌اف
لایق و رودکی/ تاجی‌بای کلدی یاراف
بحثی پیرامون چند بیت رودکی/ حلیم‌جان زائراف
رودکی در تاریخ بیهقی/ سیف‌الله ملاجان
تجلی آیات قرآن در اشعار سلطان شاعران/ فخرالدین نصرالدین