میراث مکتوب – حسن خان شاملو، شاعر، نویسنده، خطاط، بیگلربیگی، امیرالامرای همه خراسان، حاكم هرات، در قرن دهم و یازدهم هجری (17م) است .خاندانش در دولت صفویه از نزدیكان دربار بودند. او میراث دار فرهنگی پدرش حسین خان و او نیز میراث بر فرهاد خان قرامانلو بود. اقدامات مختلف وی، نشان دهنده جایگاه والای فرهنگی و ادبی حسن خان است. مجالس حسن خان انجمنی برای شاعران و هنرمندان بود. از سخنوران بنام دستگاه حسن خان به ناظم هروی و فصیحی هروی و… می توان اشاره كرد. آنان در اشعارشان بارها حسن خان را ستوده اند و هنرمندی و فرهیختگی او را به تصویر كشیده اند.
در شعر، حسن تخلص می كرد و به گفته نصرآبادی دیوانش بیش از سه هزار بیت داشت. درباره حسن خان جز مقاله كوتاه احمد گلچین معانی، پژوهش مستقل و گسترده دیگری انجام نشده است و آنچه موجود است تكرار مطالب كلی و مبهم از سرگذشت حسن خان است كه بیشتر جنبه تاریخی دارد. نگارنده به تصحیح دیوان حسن خان شاملو همت گمارده است. جایگاه حسن خان تا امروز آنچنان كه باید شناسانده نشده است؛ به همین سبب نویسنده این جستار می كوشد تا با بررسی و نقد منابع قدیم و جدید، جایگاه او را بیش از گذشته معرفی و تبیین كند.
متن کامل این مقاله نوشتۀ مجتبی محمدی ، مهدی نوریان و مهرداد چترایی که در مجله متن شناسی ادب فارسی، سال دهم، شمارۀ 2 منتشر شده است اینجا بخوانید.