میراث مکتوب – نسخۀ شرح المفصل كاشی به زبان عربی برجای مانده از قرن 7 و 8 هجری است كه نویسنده در آن با نثری روان و به گونه ای علمی و دقیق به شرح كتاب المفصل زمخشری پرداخته است. این نسخه سرشار از نقل قول ها و نظرات بزرگان نحو است، اما نویسنده تنها به ذكر نظرات ایشان اكتفا نكرده، بلكه در موارد بسیاری با تكیه بر استدلال های سماعی و قیاسی به اظهارنظر می پردازد. این نویسنده ایرانی مسلط به زبان عربی از منابع سماع همچون قرآن، حدیث، شعر و مَثَل بسیار بهره برده است كه این امر نشانگر جایگاه علمی والای اوست. او در اكثر موارد با زمخشری هم عقیده است و در اثبات نظرات زمخشری از شیوه ای روشن و به دور از اصطلاحات پیچیده منطقی بهره برده است، اما در موارد اندكی كه با زمخشری اختلاف نظر دارد، با عباراتی متواضعانه و مودبانه بر نظرات وی ایراد می گیرد. می توان با بررسی موضع گیری های كاشی دریافت كه پیرو مكتب بصره بوده است. این جستار به معرفی نسخه مذكور و مولف آن، بررسی سبك نویسندگی و گرایش نحوی مولف و استدلال های به كار رفته می پردازد.
متن کامل این مقاله نوشتۀ محمدابرهیم خلیفه شوشتری و رقیه خرمی که در شمارۀ جدید فصلنامۀ ادب عربی منتشر شده است اینجا بخوانید.