میراث مکتوب – درباره ی زندگی «الماس خان» اطلاعات زیادی در دسترس نیست. 
آنچه که از آثار به جای مانده از او مستفاد می شود، از شعرای دوره ی نادرشاه افشار بوده که در روستای «کندوله» در نزدیکی کرمانشاه دیده به جهان گشود و در همان جا نیز فوت کرده و به خاک سپرده شده است. برخی نیز گفته اند که وی از سرداران نادرشاه بوده که در رکاب وی در جنگ ها و ماجراهای متعدد شرکت مؤثر داشته است. وی صحنه های نبرد نادری را با ترکان عثمانی و اشرف افغان همچنین جنگ «کرنال» هندوستان را به طور دقیق به نظم کشیده است. از الماس خان آثاری منظوم، بیشتر در سبک رزمی و بزمی به تقلید از شعرای متقدم پارسی مانند فردوسی و نظامی به جای ماند ه که نسخه های خطی از آن ها در کتابخانه های معتبر مانند کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه ی ملی موجود است. برخی از این آثار در محال کرمانشاهان و کردستان و اخیرا در کردستان عراق چاپ و منتشر شده اند. از این آثار می توان کتاب شاهنامه، منظومه ی هفت لشکر، منظومه ی هفت خان رستم، منظومه ی جنگ کیخسرو با عدیم شاه، منظومه رستم و ببربیان، منظومه ی شیرین و فرهاد، منظومه ی خسرو و شیرین، منظومه ی خورشید و خاور، منظومه ی گربه و موش و کتاب حاضر را نام برد. اشعار این کتاب با گویش «اورامی» که با گویش «لکی» نزدیکی تام و تمام دارد سروده شده اند. الماس خان نظیر چکامه ی «دارجنگه» نوشاد ابوالوفایی طرهانی، ابتدای کار خود را با شرح بی وفایی دنیا شروع و به ذکر اسامی کسانی پرداخته است که مورد بی مهری این دنیای دون واقع و هرکدام پس از مدتی سروری و عظمت، بالاخره در چنگال زوال و نیستی گرفتار و به وادی فنا و دمار سوق داده شده اند و این کار را اغلب شاعران عزیز ما انجام داده اند. سروده های الماس خان در حدود سه هزار بیت و شامل دیوانی نسبتا با حجم می گردد و با اصلاحاتی که در متن کتاب انجام گرفته علی حده به چاپ می رسد.
آنچه که درباره ی شاعران و سرایندگان مناطق غرب کشور، کردستان، کرمانشاهان، ایلام و لرستان، بایستی دانسته شود آن است که ایشان صرف نظر از گویش مادری خود، شاهکارهای ادبی خود را اغلب با یک زبان معیار سروده اند که ما در لرستان به آن گویش «لکی» می گوییم و در دیگر محال غرب کشور با اندک تفاوت در لهجه، اورامی، گورانی، هورامی و کرمانجی و …نامیده می شود. مطالعه ی سروده های شاعران و دیگر بومی سرایان مناطق مختلف غرب کشور به خوبی نزدیکی زبان شعر آن ها را نشان می دهد. به طوری که این اشعار برای مردمان این مناطق کاملا قابل فهم بوده و از مطالعه ی آن ها به یک اندازه متلذذ می شوند. آنچه از آثار و نوشته های اسفندیار غضنفری دانسته می شود آن است که هدف ایشان از سال ها تلاش و کوشش و تحقیق در فرهنگ و ادبیات بومی غرب کشور علاوه بر استفاده ی ارباب ذوق و علاقه مندان به ادبیات، از مطالعه ی اشعار و آثار شاعران این دیار، حفظ لغات و اصطلاحات ارزشمند گویش های بومی این مناطق – که ریشه در پارسی باستان دارند – از گزند نابودی و فراموشی بوده است.
الماس خان کندوله ای، نادرنامه ی لکی، تصحیح: اسفندیار غضنفری امرایی، خرم آباد، شاپورخواست، 1396.
منبع: کتابخانۀ تخصصی ادبیات
منبع: کتابخانۀ تخصصی تاریخ اسلام و ایران