میراث مکتوب – تفسیر طبری از جمله تفاسیر مهم جهان اسلام است. طبری در این اثر از روایات تفسیری شیعه بسیار اندک بهره میجوید؛ همچنان که نخستین مفسران شیعه همعصر وی نیز ـــ چون عیاشی، قمی و فرات کوفی ـــ توجهی به نقل روایات غیر شیعی ندارند. بااینحال، به نظر میرسد که این تفسیر علاوه بر اثرگذاری مستقیم بر دیگر تفاسیر عامهی مسلمانان، از اواخر سدهی 4ق با تفاسیر شیعی نیز پیوندهایی یافته است؛ اینگونه که یک سده پس از طبری، مفسران شیعه در بغداد اندکاندک به تفسیر وی توجه کردهاند و با نگارش تفسیر التبیان شیخ طوسی (د 460ق)، میزان توجه و نقل اقوال تفسیری اهل سنت با تکیه بر تفسیر طبری به اوج خود رسیده است. در مطالعهی پیش رو بنا ست همین روند را بازشناسیم. بدین منظور، کوشش خواهد شد که نخست منابع، مضامین و روایات شیعی را در تفسیر طبری بررسی کنیم و آن گاه در ادامه، به تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم طبری در ورود مضامین و روایات اهل سنت (یعنی اقوال صحابه و تابعین) به تفاسیر شیعه با نگارش تفسیر التبیان به دست شیخ طوسی در میانهی سدهی 5ق بپردازیم.
متن کامل این نوشتار به قلم مرتضی کریمی نیا را اینجا بخوانید