میراث مکتوب- به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آنکارا و با مشارکت سفارتخانه‌های افغانستان، تاجیکستان و دانشگاه آنکارا، آیین بزرگداشت ابوعبدالله رودکی ملقب به پدر شعر فارسی در سالن فارابی دانشکده زبان و تاریخ جغرافی دانشگاه آنکارا برگزار شد.
در این نشست که با حضور پرشور دانشجویان دانشگاه آنکارا، زبان آموزان مرکز آموزش زبان فارسی آنکارا، علاقمندان به زبان فارسی و استادان دانشگاه‌های مختلف برگزار شد، معاون دانشگاه آنکارا، رییس دانشکده زبان و تاریخ و جغرافی و سفرای جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و کاردار سفارت تاجیکستان در آنکارا حضور داشتند.
در این نشست، نمایندگانی از کشورهای ایران، ترکیه، افغانستان و تاجیکستان درباره شخصیت رودکی و مشترکات فرهنگی و ادبی جغرافیای مشترک سخنرانی کردند.
محمدحسن حبیب‌الله‌زاده سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه با قرائت شعری از عنصری که در آن به ستایش از غزل‌های رودکی پرداخته است، تبحر این شاعر پرآوازه در سرودن غزل را ستود و گفت: این روزها مصادف با بزرگداشت یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین شاعران زبان فارسی، یعنی ابوعبدالله رودکی سمرقندی است، کسی که به حق او را «پدر شعر فارسی»، سلطان الشعرا و از همه مشهورتر «آدم الشعرا» نامیده‌اند.
حبیب‌الله‌زاده در تشریح دلایل القاب رودکی به عنوان اولین شاعر یا سلطان شعرای زبان فارسی، اظهار داشت: رودکی، نخستین شاعر بزرگ زبان فارسی است که نه تنها در شعر فارسی، تحولی عظیم ایجاد کرد، بلکه با بهره‌گیری از استعداد بی‌نظیرش توانست زمینه لازم برای ظهور دیگر شاعران بزرگ پس از خود را فراهم کند.
وی افزود: رودکی سمرقندی بیشترین تعداد ابیات شعر فارسی را داراست و جزو اولین شعرای زبان فارسی است که دیوان اشعار را پایه‌گذاری کرد و برای خود دیوان شعر داشت.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه به نقل از شمس قیس رازی رودکی را خالق رباعی یا دوبیتی دانست و افزود: او اولین بار رباعی را به اوج رساند و بعدها از سوی شاعران دیگر مانند خیام نیشابوری مورد استفاده قرار گرفت.
وی به شعر درآوردن کتاب کلیله و دمنه را از دیگر کارهای بزرگ رودکی عنوان کرد و گفت: رودکی این اثر را از عربی به فارسی برگرداند و آن را به نظم درآورد. کتاب «سندبادنامه» نیز از سوی او به نظم درآمد.
حبیب‌الله‌زاده، رودکی را از اولین شعرایی توصیف کرد که زبان شعر را از زبان پهلوی به فارسی تغییر داد و این اقدام را یکی از بزرگترین کارهای او دانست که باعث ماندگاری زبان فارسی در تاریخ شده است.
عبدالغفارزاده کاردار سفارت جمهوری تاجیکستان در آنکارا در سخنان کوتاهی، ابوعبدالله رودکی را از افتخارات سرزمین خراسان بزرگ و به ویژه تاجیکستان دانست و گفت: تاجیکستان از پتانسیل بسیار خوبی درزمینه شعر برخوردار است و رودکی از افتخارات مردم تاجیکستان به شمار می‌رود.
وی، رودکی را پدر شعر پارسی دانست و گفت: شخصیت‌هایی مانند رودکی نقطه مشترک ملت‌های این منطقه هستند. به همین دلیل ایرانی‌ها و افغان‌ها و تاجیک‌ها هر کدام رودکی را متعلق به خود می‌دانند.
همچنین، سفیر افغانستان در آنکارا نیز، ضمن بیان ویژگی‌های شعر رودکی، مشاهیر زبان و ادب فارسی را به عنوان سفیران صلح و دوستی برشمرد و خرسندی خود را برای برگزاری آیین بزرگداشت رودکی با همکاری سه کشور ابراز کرد.
سخنران بعدی، معاون دانشگاه آنکارا بود که با قدردانی از رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آنکارا و سفرای افغانستان و تاجیکستان در برگزاری این بزرگداشت، افتخار میزبانی از چنین نشست‌هایی توسط دانشگاه آنکارا را فرصت خوبی برای دانشجویان این دانشگاه دانست که موجب آشنایی آنها با فرهنگ و ادبیات مشترک منطقه شده و موجبات شناخت ملت‌ها از یکدیگر را فراهم می‌سازد.
سپس، ویدئویی از سخنرانی شخصیت‌های سه کشور ایران، تاجیکستان و افغانستان درباره رودکی پخش شد. در ویدئوی اول عبدالغفور آرزو سفیر اسبق افغانستان در دوشنبه، رودکی را از شاعران جریان ساز قلمرو فرهنگ و تمدن مشترک این سرزمین دانست و گفت: گستره این قلمرو تمدنی را از کاشغر تا هرات و توس بوده که در گذر زمان به چهارده کشور توسعه پیدا کرده است.
وی بزرگداشت پدر شعر پارسی دری را بزرگداشت فرهنگ و تمدن مشترک توصیف کرد و افزود: رودکی در سروده‌های خود دو مرتبه، به خراسان و یک مرتبه به ایران اشاره کرده و زیست‌بوم خود را خراسان دانسته است.
غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان ادب فارسی نیز در پیام ویژه‌ای که برای این نشست ارسال کرده بود، اظهار داشت: رودکی بنیانگذار شعر فارسی و پدر شعر فارسی و به تعبیر ادیبان شعر پارسی آدم الشعرا این سلسله است. رودکی فقط فضل تقدم ندارد، تقدم فضل هم دارد.
وی شعر رودکی را شعر ماندگار و خواندنی توصیف کرد و افزود: امروز هم شعر او پس از هزار و صد سال خواندنی و دلنشین است.
وی روشنی بیان و زبان دلنشین و ساده را خصوصیات بارز شعر رودکی دانست و گفت: سخن رودکی و شعر او از معانی پیچیده و مفاهیم انتزاعی دور ذهن خالی است. مضامین شعر او یا پند است یا وصف است یا مدح است و یا عشق. اما هرچه هست، بیان زندگی طبیعی انسان است. شعر او منادی همزیستی و دوستی است.
وی در پیام خود ابراز امیدواری کرد که این گونه نشست‌ها و سخنرانی‌هایی که استادان درباره رودکی در ترکیه ایراد می کنند، گامی جدید در مسیر رودکی شناسی و رودکی پژوهی باشد و نور تازه‌ای بر این صحنه بتاباند.
سخنران ویدوئی دیگر این نشست، ابراهیم جان دوستعلی‌زاده عضو اتحادیه نویسندگان تاجیکستان بود که طی سخنانی از تأثیر رودکی بر زبان و ادبیات تاجیکی سخن گفت و افزود: رودکی در قرن هشتم میلادی در پنجه رود تاجیکستان متولد شد و در درباره سامانیان رشد و نمو کرد.
وی دولت سامانیان را یک دولت فرهنگ دوست توصیف کرد و افزود: رودکی در زمان حیاتش در آن منطقه و در خراسان بزرگ دارای مقام و منزلت ویژه‌ای بود. او را دوست می‌داشتند و به او احترام می‌گذاشتند.
این نویسنده تاجیکستانی با اشاره به یکی از ابیات رودکی گفت: اشعار رودکی مانند حریر، دل‌های سنگ را نرم می‌کرده است. رودکی همچون خورشید فروزان بر تارک شعر و ادبیات سرزمین ما خواهد درخشید.
اسماعی سویلمز رییس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده زبان و تاریخ و جغرافی دانشگاه آنکارا با اشاره به شخصیت‌های بزرگ ادبیات شرق همچون رودکی، وی را شاعر مشترک تاجیکان، ازبک‌ها، افغان‌ها و ایرانی‌ها دانست و گفت: میزبانی از چنین نشستی توسط دانشکده زبان و تاریخ و جغرافی دانشگاه آنکارا که دارای کرسی زبان و ادبیات فارسی است فرصت مغتمنی برای دانشجویان رشته زبان فراسی است تا ظرافت‌ها و تفاوت‌های کوچک سه زبان فارسی، دری و تاجیکی را از نزدیک ببینند و از این فرصت به عنوان درس عملی بهره ببرد.
در حاشیه این نشست، نمایشگاهی از عکس‌های اماکن تاریخی و ادبی سه کشور ایران و تاجیکستان و صنایع دستی این کشورها در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.
منبع: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی