میراث مکتوب- مجلۀ «انشا» ماهنامه‌ای به زبان اردو است که با مدیریت فیروز سلطان اعجاز، شاعر، ادیب و از مترجمان چیره‌دست زبان اردو، از کلکته هندوستان منتشر می‌شود.
از طرف این ماهنامه، در 25مین سال تأسیس آن، ویژه‌نامه‌ای برای امیر خسرو دهلوی با عنوانِ «خسرو دَرپَن» (= آینه خسرو) با 40 مقاله در 238 صفحه منتشر شد.
برگ‌هایی از نسخه‌هایِ خطّی مصورِ آثار امیر خسرو با کیفیت خوب، به این ویژه‌نامه زیبایی خاصی بخشیده‌اند.
ماهنامۀ «انشا» پیش از این برای مولونا جلال2الدین نیز ویژه‌نامه «رومی» را منتشر کرده بود.
فهرست مقاله‌هایِ «خسرو دَرپَن» به قرار زیر است:
«پیش گفتار؛ خسرو دَرپَن برای افکار نو» // ف.س.اعجاز
«امیر خسرو؛ بررسیِ مستند از زندگی، شخصیت و آثارِ او» // ضمیر نیازی
«زندگی‌نامه مبسوطِ امیر خسرو» // ضمیر نیازی
«معرّفیِ امیر خسرو» // اصل مقاله به انگلیسی: سُنیل شَرما- ترجمه به اردو: ف.س.اعجاز
«خسرو‌نامه؛ محفلِ سماع و خسرو (شعر)» // نذیر فتح پوری
«امیر خسرو؛ زندگی‌نامه و آوازهای محلیِ هندی و کشفِ نسخه برلین» // گوپی چَند نارَنگ
«انتخابی از امیر خسرو» // کِی.کِی. کُلّر
«هم‌آهنگی بینِ امیر خسرو و نظام‌الدین اولیا» // اصل مقاله: سرفراز احمد خان – خلاصه شده از: ف.س.اعجاز
«عشق و تصوف در آثار امیر خسرو» // شمع کاظمی
«گریزِ خسرو» // علی احمد فاطمی
«جایگاه و حقوقِ زن در شعرِ امیر خسرو» (گفتگو) // سید تقی عابدی
«آثارِ نادرِ امیر خسرو به تُرکی» // امیر حسن عابدی
«اشعارِ فارسی امیر خسرو» // ظهیر احمد صدیقی
«نظری درباره شعرِ فارسی امیر خسرو» // اصل مقاله به انگلیسی: راکیش کُمار – ترجمه به اردو: ف.س.اعجاز
«انتخابی از چند غزل فارسیِ امیرخسرو» // انتخاب: ف. س. اعجاز
«ترجمه چند غزل فارسی امیرخسرو به نظمِ اردو» // سرفراز احمد راهی – طارق اکبر
«خالق باری: منظومه‌ای بی نظیر از دیدِ زبان شناسی» // صادق [1]
«ملفوظاتِ نظام الدین اولیا در «افضل الفوائد» // اصل مقاله به هندی: پَرویپ شَرما خسرو – ترجمه به اردو: ف.س.اعجاز
«مثنویِ نُه سپهر» // سید یحیی نشیط
«حیاتی کاشی و تغلق‌نامه خسروی» (جهانگیر نامه کاشی) // شارَد جمال انصاری
«خمسه خسرو؛ بررسی تطبیقی» // خان حَسنین عاقب
«خمسه امیرخسرو؛ بررسی جداگانه» (منبع دانش نامه ایرانیکا) // ف.س.اعجاز
«گفتگو با کلاغ؛ مجنونِ نظامی و لیلیِ خسرو» // اصل مقاله به انگلیسی: سید محمد یونس جعفری – ترجمه به اردو: ف.س.اعجاز
«شاهکار نثرِ امیر خسرو» // مقاله به انگلیسی: اقتدار حسین صدیقی- ترجمه: مقصود دانش
«هندوستان و هندوستانی در نگاهِ خسرو» //شمیم طارق
«حضرت امیر خسرو و هندوستانیت» // غلام نبی خیال
«شعرهایِ هندیِ امیر خسرو؛ مطالعه ای از نزدیک» // اصل مقاله: صفدر آه- خلاصه: ف.س.اعجاز
«لهجه زنانگی در شعرهایِ هِندَویِ [اردویِ قدیم] امیر خسرو» // وسیم بیگم
«کهه مُکرنی هایِ سروده شده امیر خسرو» // مناظر عاشق هرگانوی
«شعرهایِ هِندَوی امیر خسرو» // انتخاب: ف.س.اعجاز
«دو سخنی؛ نسبت‌ها؛ اَنملی یا دکوسلا: دوها- کهه مُکرنی- پَهیلی [چیستان]- گیت [آواز محلی]» 2]
«آوازهایِ محلیِ امیر خسرو در فیلم ها» // مراق مرزا
«چه کسی شعر ریخته را ایجاد کرد؟ امیر خسرو یا شیخ سعدی دکنی» // کوثر صدیقی
«معمّایِ موسیقیِ هندوستانیِ وامدار امیر خسرو» // اصل مقاله به انگلیسی: یوسف سعید– ترجمه به اردو: ف.س.اعجاز
«نقش امیر خسرو در هنر موسیقیِ هندوستان» // رفاق احمد
«بررسیِ آهنگ‌هایِ موسیقی امیر خسرو در عصر حاضر» // ف.س. اعجاز
«سفرِ امیر خسرو به بنگال» // غلام سَرور
«نگاهیِ ادبی، فرهنگی و سیاسی به پنج سال اقامت امیرخسرو در سرزمینِ مُلتان» // احمد رضوان
«دیدار امیر خسرو از سرزمین تونک» // ثروت خان
«سرزمین دکن و امیر خسرو» // حسن عبّاس فطرت
«برخی از منابعِ مسوده هایِ اصلیِ امیر خسرو» // ف.س.اعجاز
گفتنی است پیش از این نیز مجموعه مقالاتِ ارزشمندی درباره امیرخسرو به زبانِ اردو با عنوان «خُسرویات»، و به کوشش شارد جمال انصاری و براون بُک پَبلی کِیشنز، در سال 2015 در دهلی چاپ شده است.
مقالاتِ این مجموعه نیز عبارتند از: «شهاب الدین مهمره استاد امیر خسرو»؛ «امیر خسروِ صوفی»؛ «امیر خسرو و افضل الفوائد»؛ «شعرهایِ صوفیانه امیر خسرو»؛ «مثنویِ مجنون لیلی»؛«نگاهی کوتاه به مثنوی مجنون و لیلی و نَل دَمَن»؛«دیباچه مثنوی تغلق نامه» ؛«تغلق نامه»؛ «تغلق نامه و نقّادانِ آن»؛« حیاتی گیلانی، حیاتی کاشی و تغلق نامه امیر خسرو»؛«غزلِ نعتِیه مشهورِ امیرخسرو»؛«رباعی های امیر خسرو»؛«اشتراکات و تفاوت های شعرهایِ امیر خسرو و کبیر داس»؛«اختراعِ طبله و ستار و امیر خسرو»؛ «امیر خسرو ماهرِ فلک الافلاک».
پی‌نوشت:
1- مرحوم حافظ محمود شیرانی (1880-1946) سال ها پیش «خالق باری» را تصحیح و منتشر کرد و در مقدمه‌ای عالمانه توضیح داد که انتساب این کتاب به امیر خسرو (شاعر معروف هندوستانی) اشتباه است و مولفِ واقعیِ آن ضیاء الدین خسرو است: «حفظ اللسان معروف به خالق باری»، تالیف: ضیاء الدین خسرو، تصحیح: حافظ محمود شیرانی، انجمن ترقی اردو (هند)، دهلی، 1944..
2- همه اینها نوعی قالب شعریِ قدیمیِ هندی هستند.