میراث مکتوب- شب “واصف باختری” یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ ساعت ۱۷ به همت مجله بخارا و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می شود.
سخنرانان این برنامه عبارتند از: محمدسرور مولایی، سید عسگر موسوی، محمدحسین جعفریان، ابوطالب مظفری، محمدصادق دهقان، روح الله بهرامیان، یامان حکمت تقی آبادی، و علی دهباشی.
محمدشاه واصف باختری، متولد ۲۴ اسفند ۱۳۲۱ در شهر مزارشریف در بلخ بود. او دوره اول ابتدائی را در همین شهر خواند و سپس برای ادامه تحصیل به کابل آمد و پس از گذراندن دوره متوسطه، وارد دانشگاه کابل شد و در سال ۱۳۴۵ لیسانس خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی دری اخذ نمود. او در همین سال، کار خود را در ریاست تالیف و ترجمه وزارت معارف آغاز کرد.
باختری در سال ۱۳۵۳ برای تحصیلات عالی به آمریکا رفت و در سال ۱۳۵۵ در رشته تعلیم و تربیت از دانشگاه کلمبیا، فوق‌لیسانس گرفت و به افغانستان برگشت و تا سال ۱۳۶۲ در وزارت معارف به کارش ادامه داد. در سال ۱۳۵۷ که کشور در بحران‌های شدید سیاسی بود و با تغییر حکومت توسط مارکسیست‌ها مواجه شد، در مهرماه ۱۳۵۷ دستگیر و تا دی‌ماه ۱۳۵۸ زندانی بود.
باختری از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۴ در اتحادیه نویسندگان افغانستان در سمت‌های سردبیر بخش شعر، مدیرمسئول مجله «ژوندن» و منشی دارالانشای اتحادیه کار کرد. او سال‌ها عضو گروه دبیران بنیاد فرهنگ افغانستان و عضو هیئت رئیسه اتحادیه ژورنالیستان افغانستان بود.
از واصف باختری بیشتر از ۲۰ عنوان کتاب در زمینه‌های سرایش و ترجمه شعر در اوزان کلاسیک، نیمایی و آزاد و همچنین مقالات فلسفی، پژوهش‌های ادبی و فلسفی، ترجمه شعر، ترجمه مقالات فلسفی و ادبی و صدها مقاله به چاپ رسیده است. او به زبانهای انگلیسی و عربی آشنایی داشت. شعرهای او به زبانهای انگلیسی، روسی، چکی و آلمانی نیز برگردانده شده‌اند.
واصف باختری پس از حضور اول طالبان در افغانستان از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ در پاکستانی زندگی کرد و سپس از ۱۳۸۰ به آمریکا و ایالت کالیفرنیا کوچ کرد. این متفکر نامدار حوزه زبان و ادب فارسی ۲۸ تیرماه ۱۴۰۲ چشم از این جهان فرو بست و بدین ترتیب زبان و ادبیات فارسی یکی از یاران بزرگ خود را از دست داد.
آثار شعری او بدین ترتیب‌اند: «و آفتاب نمی‌میرد»، «از میعاد تا هرگز»، «از این آیینه بشکسته تاریخ»، «تا شهر پنج‌ضلعی آزادی»، «دیباچه‌ای در فرجام»، «در استوای فصل شکستن»، «مویه‌های اسفندیار گمشده»، «دروازه‌های بسته تقویم».
برخی آثار پژوهشی و ادبی دیگر واصف باختری ازین قرارند: «سرود و سخن در ترازو»، «گزارش عقل سرخ»، «درنگ‌ها و پیرنگ‌ها»، «بازگشت به الفبا».
در سال‌های اخیر نیز به همت ناصر هوتکی مجموعه مقالات و گفتگوهای واصف باختری در دو مجلد به نام‌های «حاشیه‌‌های گریزان از متن» و «سی مرغی که سیمرغ نشدند» به چاپ رسیده است.
شب واصف باختری در ساعت پنج بعد‌از‌ظهر یکشنبه بیست و دوم مردادماه ۱۴۰۲ در خانه اندیشمندان علوم انسانی واقع در خیابان نجات‌اللهی (ویلا)، چهار‌راه ورشو، سالن فردوسی برگزار می‌شود.
