میراث مکتوب- کتاب «گزیده اسناد حضور زنان در آستان قدس رضوی از صفویه تا پهلوی اول» به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی طی آئینی رونمایی شد.در این مراسم که در سالن کنفرانس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با حضورنویسندگان و ناقدان برگزار شد، حوریه سعید؛ عضوهیئت علمی و معاون پژوهشکده اسناد کتابخانه ها ملی به عنوان ناقد به برخی از نکات ضعف و قوت این کتاب پرداخت.
اختصاص 87 برگ سند به مشاغل بانوان در آستان قدس رضوی
وی ابراز کرد: 87 برگ سند از اسناد تاریخی موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی به فعالیتها، مشاغل و خدماتی که بانوان در این مجموعه انجام داده اند اختصاص دارد؛ خوشبختانه تا کنون آثار بسیار ارزشمندی در حوزه اسناد تاریخی به رشته تحریر در آمده است که جای تحسین و تمجید دارد.
سعیدی تصریح کرد: در چندین دهه قبل تاریخ نگاری به مردان اختصاص داشت و وقتی به سراغ اسناد می رفتیم چندان توجهی به حضور زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی آستان قدس رضوی نشده بود، این کتاب به خوبی فعالیت و نقش بانوان را در عرصه‌های مختلف نشان می‌دهد که جای تقدیر و تشکر دارد.
وی ادامه داد: در واقع این اثر یکی از معدود آثاری است که به صورت تخصصی به سراغ بانوان رفته و نقش آفرینی آنان را در حوزه فعالیت‌های اداری، متولی‌گری و ارتباط با مجموعه‌های مختلف آستان قدس رضوی نشان می‌دهد.
عضوهیئت علمی و معاون پژوهشکده اسناد کتابخانه ها ملی تصریح کرد: انتظار بنده این بود این کتاب در حوزه تحلیل و بررسی نیز وارد می‌شد.
اهمیت زمان برای پژوهشهای تاریخی
علی باغدار دلگشا؛ پژوهشگر و مدرس دانشگاه نیز به عنوان دیگر ناقد این کتاب به حضور بانوان در آستانم قدس رضوی در سه محور توجه کرده است، گفت: حضور زنان در مشاغل مختلف آستان قدس رضوی، موقوفات و زنان کمک گیرنده از محورهای این کتاب است.
وی با بیان اینکه روش پژوهشی این کتاب اسنادی است، ادامه داد: ظرف زمانی برای پژوهشهای تاریخ بسیار مهم است و این نکته که نقطه آغازین بحث از چه تاریخی و تا کجاست بسیاراهمت دارد که متاسفانه در این کتاب به درستی به آن توجه نشده است.
انتشار 30 کتاب در حوزه اسناد تاریخی
الهه محبوب یکی از نویسندگان کتاب «گزیده اسناد حضور زنان در آستان قدس رضوی از صفویه تا پهلوی اول» نیز در ادامه این مراسم عنوان کرد: حدود 30 کتاب در حوزه اسناد تاریخی منتشر شده است که تعداد 25 اثر از این آثار گزیده اسناد است و کتاب حاضر اولین اثری است که مورد نقد و بررسی قرار گرفته از همین رو گام بسیار خوبی است که امیدواریم استمرار داشته باشد.
وی هدف از نگارش این اثر را آشنایی بیشتر پژوهشگران با اسناد تاریخی برشمرد و گفت: در واقع هدف ما از تدوین این کتاب این است که به مخاطبان نشان دهیم خدمات و مشاغل بانوان اختصاص به زمان حاضر ندارد بلکه از پیشینه تاریخی طولانی برخوردارد است.
محبوب ادامه داد: این اثر با همکاری زهرا طلایی تنظیم و به نگارش در آمده است و دربردارنده اسنادی از حضور زنان در حرم مطهر رضوی است که نشان می‌دهد زنان نقش‌های گوناگونی همچون خدمت به زوار و انجام امور خیریه وقف و نذر را در حرم مطهر رضوی ایفا می‌کردند.
وی آشنایی پژوهشگران با نفایس مرکز اسناد آستان قدس رضوی و تسهیل دسترسی به اسناد را از دیگر اهداف انتشار این اثر برشمرد و گفت: مجموعه حاضر گزیده‌ای از اسناد حضور زنان در آستان قدس رضوی و اقدامات خیرخواهانه آنان است تا نقش آنان در توسعه و پیشرفت فرهنگ اصیل اسلامی – ایرانی و به ویژه فرهنگ شیعی شناخته شود.
وی افزود: این کتاب در بخش اول به معرفی اسناد مشاغل زنان درحرم مطهر امام رضا (ع) می‌پردازد که در دوره زمانی صفویه تا پهلوی اول وجود داشته است.این مشاغل شامل زنان شاغل در روضه منوره (زیارت نامه خوان،کفشبان، بخور سوز، ضابطان و جاروکشان،کنیزها و خادمان) و مشاغل زنان در دارالشفا (خادم بیماران، عزب دارالشفا، بیماردار و داروساز) است.
محبوب اضافه کرد:همچنین زنان شاغل در پرورشگاه آستان قدس و دبستان رضوی، متولیان زن در موقوفات آستان قدس و مشاغل اداری زنان مطالب دیگراین بخش را شامل می شود؛در بخش دوم کتاب نیز به معرفی اسناد نذورات و موقوفات زنان به حرم مطهر پرداخته شده که شامل اسناد زنان واقف و نذرکننده در دوره‌های صفوی، افشار و قاجار است.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه آستان قدس رضوی