میراث مکتوب- نشست بررسی سهم زبان و ادب فارسی در روابط فرهنگی بین‌المللی که به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی برگزار شد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست ابراز کرد: همانطور که رابطه‌ای میان زبان یک فرد و شخصیت او وجود دارد، میان زبان یک ملت و فرهنگ آن هم، چنین رابطه‌ای برقرار است.
غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی در این نشست که با حضور اعضای ایرانی و غیرایرانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد، با تاکید بر اینکه ارتباطات زبانی و ادبی گسترده ترین و شایسته ترین پهنه برای ارتباطات فرهنگی است، گفت: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قطعا یکی از ابزارهای مهم و میدان مهم ارتباطات فرهنگی‌اش، ارتباطات ادبی است. ما به عنوان فرهنگستان ادب و زبان فارسی و همین طور بنیاد سعدی، رابطه تنگاتنگی با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی داریم.
وی ادامه داد: حقیقت این است که زبان فاسی با تاریخ طولانی‌اش و گستره وسیع جغرافیایی که داشته است، برای دنیای امروز حرفی برای گفتن دارد. ما اگر مروری به آثار درجه اول ادبیات فارسی از رودکی تا به امروز کنیم، می‌بینیم گوهر ذاتی این ادبیات، ارزش‌های معنوی و اخلاقی و انسانی است. این همان چیزی است که جهان امروز بیش از همیشه به آن احتیاج دارد.
آثار ادیبان بزرگ فارسی، همه‌ی ما را به صلح و دوستی دعوت کرد‌ه‌اند
رئیس بنیاد سعدی با اشاره به جنایاتی که در غزه در حال رخ دادن است، بیان کرد: به رغم همه ادعاها و شعارها و اعلامیه‌های بین‌المللی حقوق بشری و سازمان‌های پر عرض و طول مدعی دفاع از حقوق بشر، ما آنچه را که در غزه و فلسطین می‌بینیم، فقدان ارزش‌های انسانی و اخلاقی و معنوی است. این همان چیزی است که همه بزرگان ادب فارسی از فردوسی گرفته تا سعدی و دیگران، همه منادی و پرچمدار آن بوده‌اند. آثار ادیبان بزرگ فارسی، همه‌ی ما را به صلح و دوستی و مهربانی و اخلاق و انسانیت دعوت کرده است.
حدادعادل با اشاره به اینکه نخستین کتاب فارسی که به زبان‌های اروپایی ترجمه شده، گلستان سعدی بوده است، افزود: این امر تصادفی نیست. معلوم است که در این کتاب، ارزش‌های دلنشینی موجود بوده است که آن را شایسته نخستین انتخاب کرده است. اگر ما از آن تاریخ که ظاهرا 1536 میلادی است تا امروز بخواهیم کتابشناسی از ترجمه‌های آثار درجه اول ادبیات فارسی به همه زبان‌های دنیا تهیه کنیم و فقط بخواهیم عناوین آنها را ذکر کنیم، یک دایرة المعارف بزرگ تدوین خواهد شد.
ما قلمرو زبان فارسی را ایران فرهنگی می‌دانیم
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: دنیا بی جهت سراغ گنجینه‌های ادبیات فارسی نمی‌رود. آنچه در این آثار وجود دارد، گمشده امروز بشری است. اینکه سالیان سال ترجمه اشعار مولانا به زبان انگلیسی در آمریکا پرفروش ترین کتاب شعر می‌شود، تصادفی نیست. واقعیت این است که در این آثار، فقط هنر لفظ، مطرح نیست، بلکه آن پیامی که زیر لفظ است دارای اهمیت است.
وی با بیان اینکه ادیبان فارسی، از دیرباز سفیران دائمی منطقه هستند ابراز کرد: ما در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، وظیفه خود را محدود در مرزهای جغرافیایی امروز ایران نمی‌دانیم. ما قلمرو زبان فارسی را ایران فرهنگی می‌دانیم. حضور زبان فارسی در کشورهای منطقه یک سرمایه مشترک است که ملت‌های ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد.
حدادعادل در ادامه، بیان کرد: به همین جهت، روز زبان فارسی را که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، هوشمندانه به عنوان پاسداشت زبان فارسی و هم بزرگداشت حکیم فردوسی نامگذاری شده است، مغتنم شمرده‌ایم و امسال موفق شدیم با دعوت از اساتید خارجی، گام اول را ایجاد پیوند دوباره میان ایران فرهنگی برداریم. امیدواریم در آینده روز زبان فارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی را به رویدادی برای تعامل و گفت‌وگو درباره سرمایه ارزشمند زبان فارسی مبدل کنیم.
سیدمجتبی حسینی دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست، گزارشی از فعالیت‌های فرهنگستان و روند برگزاری این نشست ارائه کرد.
وی همچنین ابراز کرد که ساخت 70 هزار واژه نو در گروه واژه گزینی، دستاورد ویژه‌ای است که پس از انقلاب توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی صورت گرفته است. این در حالی است که قبل از انقلاب اسلامی، حدود 3 هزار واژه در این فرهنگستان تصویب شده بود.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در نشست بررسی سهم زبان و ادب فارسی در روابط فرهنگی بین‌المللی که به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی برگزار شد، گفت: من به عنوان کسی که سه دهه در حوزه دیپلماسی فرهنگی فعالیت می‌کنم با اطمینان می‌گویم که هیچ ابزاری به اندازه زبان، برای تأثیر فرهنگی وجود ندارد.
حجت‌الاسلام محمدمهدی ایمانی‌پور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این نشست که با حضور اعضای ایرانی و غیرایرانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد، با بیان اینکه هر چه اهمیت زبان فارسی در روابط فرهنگی بین‌المللی را تکرار کنیم، باز هم مؤثر است، ابراز کرد: هر کس که با زبانی دیگر انس و الفت می‌گیرد با با اندیشه‌های کشور مبدا همراه می شود. بنابراین بزرگ ترین خدمت به روابط فرهنگی میان دو کشور، آموزش زبان آنها است.
وی با تاکید بر اینکه تاریخ ادب جهان، بدون تردید مرهون زبان و ادبیات فارسی است، ادامه داد: این ادعا را نه به عنوان ایرانی بلکه به شهادت بزرگان ادب جهان از جمله گوته و پوشکین و دیگران می‌گویم. زبان فارسی به دلیل در بر داشتن ادبیات قوی و ظرف خاصی که دارد این فرصت را به مخاطب می‌دهد که رویش‌های جدیدی در حوزه عرفان و موضوعات معنوی کسب کند.
ادبیات، روح زبان فارسی است
ایمانی‌پور همچنین گفت: تلاش‌های زیادی بعضا در کشورهای همسایه شکل گرفته است تا زبان فارسی کمتر دیده شود، با این حال عمیقا اعتقاد دارم که به دلیل آموزه‌هایی که در ادبیات فارسی وجود دارد زنده است و همیشه زنده خواهد ماند.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با توصیه به اساتید آموزش زبان فارسی در خارج از کشور بیان کرد: کسانی که به آموزش زبان فارسی اشتغال دارند، باید به این موضوع توجه کنند که نباید از ترویج ادبیات فارسی غافل بود. ادبیات، روح زبان فارسی است و نباید از آموزش آن در کنار خود زبان فارسی، غفلت شود.
.jpg)
وی با اشاره به فعالیت های بنیاد سعدی در ترویج و آموزش زبان فارسی در خارج از کشور، ابراز داشت: این بنیاد، یکی از رویش‌هایی است که به همت دکتر حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی شکل گرفته و این روزها بالنده تر از گذشته شده است و امیدوارم در این مسیر، همچنان موفق شود.
فردوسی حکیم الهی است
ایمانی‌پور همچنین به 25 اردیبهشت‌ماه، روز زبان فارسی و زمان پایان یافتن سروده‌های فردوسی در شاهنامه اشاره کرد و گفت: می‌خواهم راجع به حکیم فردوسی از زبان کسی بگویم که مانوس با اشعار ایشان است؛ رهبر حکیم انقلاب نکات ارزشمندی دارند که تکرار آن را مفید می‌دانم. ایشان می‌فرمایند که به هر حماسه‌سرایی، حکیم نمی‌گوییم. حکیم کسی که حامل حکمت است و فردوسی حکیم الهی است. ایشان معتقدند که فردوسی سرآمد و پدر زبان فارسی است. ثانیا، یک حکیم است. ثالثا وارث و مروج حکمت الهی است.
.jpg)
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی درباره تعبیر رهبر معظم انقلاب درباره داستان گرشاسب و اسفندیار و ارجحیت اخلاق و برجستگی‌های معنایی در شاهنامه توضیح داد و افزود: نگاه رهبر حکیم انقلاب به عنوان برترین شخصیت جمهوری اسلامی ایران، توصیه به پاسداست این حکیم فرزانه است و در ملاقات‌هایی که محضر ایشان می‌رسیم، توصیه‌هایی که به مسوولان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، همواره داشته‌اند، مربوط به ترویج و پاسداشت زبان فارسی بوده است. ما نیز تلاش کرده‌ایم در این مسیر مهم حرکت کنیم.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت استادن زبان فارسی در خارج از کشور، بیان کرد: آن کس که به هر طریق مروج زبان فارسی در خارج از مرزهای ایران است وطن دوم‌اش را ایران بداند.
ایمانی‌پور در پایان این مراسم، تندیس «سیمرغ و محراب» به عنوان نشان جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به پاس تلاش‌ها و تاثیرات دکتر غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی در ترویج و آموزش زبان فارسی، به وی اهدا کرد.
.jpg)
زبان فارسی دوستی بین ملل مختلف را امکان‌پذیر می‌سازد
رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دولتی مسکو در نشست بررسی سهم زبان و ادب فارسی در روابط فرهنگی بین‌المللی گفت: ما در دانشگاه مسکو، انستیتوهای مختلف زبان داریم و چند کرسی که در آنها زبان‌های شرقی به ویژه زبان فارسی تدریس می‌شود.
_crop.jpg)
ولادیمیر ایوانوف رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دولتی مسکو در این نشست که به مناسبت روز زبان فارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار می‌شد، افزود: در سال‌های اخیر، توجه دانشجویان به زبان فارسی بیشتر شده است؛ اکنون گروه‌های ۱۰ نفری دانشجویان و تعداد بیشتر از این می‌آیند برای اینکه زبان فارسی یاد بگیرند.
وی ادامه داد: این جوانان وقتی به انستیتو می‌آیند می‌دانند چرا زبان فارسی را برای یادگیری انتخاب کردند؛ در شهر سن پترزبورگ و شهرهای دیگر هم چنین آموزش هایی وجود دارد. همچنین چند سالی است که یک المپیاد زبان فارسی در روسیه برگزار می‌شود.
رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دولتی مسکو سپس با اشاره به اینکه تا قبل مناقشه روسیه و اوکراین، جوانان اوکراینی هم می‌توانستند در این المپیاد شرکت کنند، ابراز امیدواری کرد که با پایان این مناقشات، مجددا چنین امکانی فراهم شود و از اوکراین و سایر جمهوری‌ها در المپیاد زبان فارسی در روسیه شرکت کنند.
ایوانوف همچنین، تاکید کرد: زبان فارسی با اسم خود، دوستی بین ملل مختلف را امکان‌پذیر می‌سازد، ما هم در روسیه سعی می‌کنیم فرهنگ جدیدی بین زبان‌ها و شعرها به زبان فارسی چاپ کنیم.
وی افزود: سعی ما بر این است که کتاب‌های فارسی را به‌گونه‌ای آماده کنیم که سایر مراکز آموزش زبان فارسی در کشور روسیه نیز از آن استفاده کنند.
_crop.jpg)
محمدعلی ربانی مدیرکل همکاری‌های علمی و دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با بیان اینکه زبان فارسی یک شاخه مهم در ارتباطات است، افزود: زبان فارسی قابلیت خلق ارزش‌های فراوان دارد. آنچه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برعهده دارد، بهره گیری از ظرفیت فارسی در راستای دیپلماسی فرهنگی است.
در ادامه، عبدالنبی ستارزاده عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و ادب پژوه اهل تاجیکستان، دیپلماسی فرهنگی را بسیار مهم دانست و گفت: روابط فرهنگی بین المللی، در تحکیم روابط میان کشورها و ملت ها بسیار کمک می کند.
وی همچنین بیان کرد: با بهره مندی از زبان فارسی در دیپلماسی فرهنگی، کارهای بزرگی انجام شده است.
ترک‌ها اصول اسلامی را به واسطه زبان فارسی آموخته‌اند
استاد زبان فارسی در دانشگاه آتاتورک ترکیه با بیان اینکه فارسی، زبان دوم دین اسلام است، گفت: ترک‌ها اصول اسلامی را به واسطه زبان فارسی یاد گرفته‌اند.
ویس دیرمنچای که در نشست بررسی سهم زبان و ادب فارسی در روابط فرهنگی بین‌المللی سخن می‌گفت، ادامه داد: زبان فارسی برای ترک‌ها، بسیار مهم است. در دوران گذشته، کتاب های تاریخی در آناتولی، به زبان فارسی نوشته شده است. در دوره سلجوقیان آناتولی 80 درصد کتاب ها به زبان فارسی نگاشته شده است. در دوره عثمانی هم، کتاب هایی که نوشته است به واسطه زبان فارسی نوشته شده است.
وی افزود: در وعظ ها و سخنرانی ها نیز، پس از قرائت چند آیه از قرآن کریم، اشعار فارسی از ادیبان بزرگ خوانده می‌شود. برای ترک‌ها، سعدی و مولانا و فردوسی بسیار اهمیت دارند. ترک ها زبان فارسی می دانند و اشعار فارسی سروده اند و چند شاعر داریم که دیوان شعر به زبان فارسی سروده اند.
در ادامه این نشست که با حضور اعضای ایرانی و خارجی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار می‌شد، محمود بشیری استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه درباره گسترش زبان فارسی بسیار بحث شده است، گفت: ادوارد براون محقق انگلیسی نکته مهمی درباره فردوسی و گسترش زبان فارسی گفته است؛ او عظمت کار فردوسی را در ترکیب فرهنگ اسلامی و ایرانی دانسته است.
وی همچنین بیان کرد: نسخه تصحیح شده شاهنامه توسط دکتر جلال خالقی مطلق که بسیاری معتقدند، نسخه قابل قبولی از شاهنامه است اما بدون تعارف باید گفت که نسخه پُر غلطی است و جادارد فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان متولی، تصحیحات لازم را بر شاهنامه حکیم فردوسی انجام دهد.
عباسعلی وفایی استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز به نقش بی بدیل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در گسترش ادبیات و زبان فارسی اشاره کرد و گفت: زبان فارسی قابل تخریب نیست و قوی پیش می‌رود چرا که دستگاه واژه سازی دارد که می‌تواند از خود صیانت کند.
وی در پایان سخنانش، اظهار داشت: در ادبیات فارسب عناصر تعلیمی بسیاری داریم که گمشده امروز انسان‌ها است.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی