میراث مکتوب – کتاب «چهارخطی»، نوشتۀ سید علی میرافضلی منتشر شد.
این کتاب، مجموعۀ ۱۰۱ یادداشت کوتاه در مورد رباعیات قدیم و جدید فارسی است که در ۴۱۲ صفحه توسط انتشارات سخن منتشر شده است.
این یادداشتها، صورت پیراستۀ مطالبی است که طی دو سال گذشته در کانال «چهار خطی» انتشار یافته و از نقد و نظر صاحبنظران بهرهمندی یافته است. تنظیم بسیاری از یادداشتهای کتاب، به اقتضای بستر انتشار اولیۀ آنها در فضای مجازی، و محدودیت حجم حروف قابل انتشار در هر مطلب، صورت اجمال دارد. در نسخۀ چاپی، ساختار اولیۀ یادداشتهای کانال «چهار خطی» ، بهجای مانده و نکات تکمیلی بدانها افزوده شده است.
در یادداشت پشت جلد کتاب آمده است:
«تاریخ رباعی فارسی، سرشار از اُفت و خیز و فراز و فرود است و مرور این تاریخ پُر برگ و بار، رنج و لذّتی توأمان دارد؛ رنج سفر در سنگلاخ تجربههای ناشناخته و راههای ناپیموده و لذّت مجاورت روح با پارهای از بهترین آفریدههای ذهن بشر که در قالب چهار سطر موجز عرضه شده است.
کتاب چهار خطی، مجموعۀ ۱۰۱ یادداشت کوتاه است که طیف متنوّعی از موضوعات را در حوزۀ رباعی فارسی در بر میگیرد و دامنهای هزارساله را از طلیعۀ تاریخ رباعی تا رباعی دهۀ نود شمسی پوشش میدهد؛ از سیر تحول و پیشینۀ مضامین و روش پردازش موضوعات شعری و نحوۀ تأثیرپذیری شعرا از یکدیگر و ترجمۀ رباعیات از فارسی به عربی و بالعکس گرفته تا شیوهها و شگردهای رباعی نویسی و تحول تشبیهات و استعارات و توجه رباعیسرایان به موضوعات تفننی و حاشیههای تاریخی. در کنار اینها، تحلیل مقاطعی از تاریخ رباعی فارسی و بررسی موضوعاتی همچون رباعیات سرگردان و سرقات شعری و تبیین وجوه ساختاری رباعی، معرفی شاعران گمنام و سیر تحول واژگان و اصطلاحات و امثال و کنایات نیز مورد توجه قرار گرفته است.
سعی شده است در این نوشتارها، بررسی سایه روشن تاریخ رباعی با نگاهی تازه صورت گیرد، و نکات و یافتههای جدید به گونهای عرضه شود که هم برای اهل فن جذابیّت داشته باشد و هم علاقهمندان شعر فارسی آنها را خوش دارند. این کتاب، تاریخ رباعی فارسی یا دربارۀ رباعی نیست. بلکه اندوختهای است که از رهگذر بررسی رباعیات کهن و جدید فراهم آمده است و مطالعۀ آنها، چشم انداز متفاوتی از تاریخ دراز دامن و پُر مسئلۀ رباعی به دست میدهد.»
میرافضلی، سیدعلی، چهارخطی (کندوکاوی در تاریخ رباعی فارسی)، تهران، سخن، 412 صفحه، بها: 450000 ریال، 1397.